Por Jose Vieira
Todos temos perfecto coñecemento de como a pandemia trouxo ao mundo do traballo, restricións xamais imaxinadas, mesmo pensando na transición tecnolóxica, que xa estabamos emerxidos.
Estas restricións non só van no sentido de evitar a propagación dos contaxios, a través ou dos confinamentos ou da das distancias necesarias para evitar os efectos de spray, como nun afastamento das persoas dos seus habituais locais de traballo. Estes condicionamentos, máis os que moitas das empresas impoñen aos seus traballadores, para alén do uso das mascarillas, a toma de temperatura diaria e, observacións aleatorias de carácter máis especifico, viñeron a ter consecuencias sociais de comportamento, moi significativas e, probabelmente irreversíbeis.
Esta situación, veu a ter como resultado, a suspensión de operacións de moitas empresas (inclusivamente a súa desaparición do mercado) ou unha mudanza radical das súas formas de operar, falamos por exemplo do teletraballo.
Tampouco podemos esquecer o carácter global da economía, que tamén foi un vehículo que favoreceu a propagación do propio virus. Por exemplo esta transnacionalidade, actuou como forma de interrupción de produción, que por razoes estratéxicas estaban moi distantes unhas das outras.
Cos arranques e as paraxes das producións, se foron creando situacións de auténticos gargalos ou estrangulamentos nas actividades atinxidas, e foron moitísimos, por estas situacións non esperadas.
As consecuencias como todos temos perfecto coñecemento, trouxeron situacións no emprego xamais imaxinadas, mesmo nos escenarios máis pesimistas, se non ten aparecido esta pandemia.
Imos dar algúns números, aínda que non do noso entorno, para que teñamos constancia de que non estamos soas, a carpir esta desoladora situación.
Así, desde o pleno desenvolvemento a nivel de pandemia, temos constancia destes seguintes datos de perdas de emprego, referentes ao ano pasado (2020):
– 4.500 postos de traballo na Easyjet, só o mes de maio.
– 15.000 postos de traballo na empresa de fornecemento de pezas para a automoción ZF.
– 6.000 postos en xuño na BMW.
– 9.500 postos de traballo no grupo MAN estes en setembro.
Esta mostra é realmente bastante esclarecedora, no entanto, hai gañadores, pois neste universo louco de “O Casino en que Vivimos”, as empresas de software, así como as de ocio dixital, están a facer os seus negocios de ouro. De todas elas, non podemos deixar de referir, de máis beneficiada polo cerre dos establecementos comerciais abertos ao público, é a AMAZON, que segundo a revista americana Forbes, de xaneiro de 2020, a fortuna de Jeff Bezos, se incrementou até agosto inclusive, en plena pandemia, de 115.000 millóns de dólares americanos a 200.000 millóns da mesma moeda. Non podemos deixar tamén de referir, outro aumento de beneficios espectaculares, do conglomerado Alphabet, que conten en seus interiores, por exemplo a Google, así como os sempre gañadores que son, nas crises, a Facebook e a Microsoft.
Recordemos que coa suspensión de empregos e, independente do réxime conseguido polos traballadores en suspenso, ou mesmo despedidos, o tempo de ocio pasou a ser total e, como non podía deixar de ser, había que o ocupar. Entran nesta altura as grandes compañías de ocio, a seren gañadoras pois, viran os seus produtos máis procurados, debido a unha maior dependencia dos desocupados, afectos e dependentes de suas formas de entretemento, o que levou inclusive a obtención de ganancias extraordinarias en bolsa.
Exemplos típicos deste tipo de gañadores foron a Netflix, Nintendo, Electronic Arts ou a Activison Bizzard, a pesar de posteriormente teren vindo a perder en bolsa, unha parte das ganancias iniciais, o que era esperado por certo. No entanto, empresas como a Walt Disney, moi máis tradicionais e con fortes investimentos en parques temáticos, viñeron a ter caídas bolsistas enormes.
Caso curioso e, por tanto, moi relevante, foi que as perdas destas compañías de ocio en bolsa, despois dos fortes ganancias iniciais, coincidiron cos anuncios da concreción das vacinas, antivirus. Está máis que evidente, que se existe unha retoma de actividade económica un pouco máis importante, as persoas non poderán continuar a consumir tento ocio e como tal, baixaron as expectativas de consumo de diversión.
Será que mesmo, habendo unha inmunidade de conxunto as situacións laborais volverán ao punto de partida?
Pois non o conseguimos ver, basta coller os datos da Organización Internacional de Traballo (OIT), referidos ao terceiro trimestre de 2020, para depararmos con 345 millóns de postos de traballo, perdidos a nivel mundial. Esta cifra nos mostra a case imposibilidade de reabsorción de continxentes.
Volvemos aínda a un escenario moi pacífico e como tal pouco realista. Supoñamos que había unha retoma forte da economía mundial, que non habería tensións inflacionistas con respecto aos miles de millóns de medios monetarios aboados, que a produción se restabelecería e, que non habería exceso de procura en relación a lentitude de resposta da oferta, das empresas que se mantiveron no mercado a producir. Entón, se esta cadea de “ses” fose toda posíbel, poderiamos descartar un posíbel cadro de estagflación.
Quérenos parecer que vai ser necesario moi talento, para que estas situacións non sexan reais.
Continuemos e, vexamos algunhas das consecuencias que se están desde xa ollando, no horizonte.
Para conseguiren continuaren a ter algo de salario para levar para casa, os traballadores, tiveron a necesidade de se suxeitar, a recibir as pagadas que as entidades patronais queren pagar e, isto quere dicir, un abandono total dos seus dereitos como traballadores. Máis aínda, esta situación, se complica aínda máis para as mulleres pois, as empresas empregadoras, aproveitan a situación para as discriminar aínda máis. Recordemos o responsábel por esta situación, en España, foi o ilustre Mariano Rajoy, co seu Contrato Laboral. No entanto, os traballadores españois, xa o puxeron nun altar de divindades intocábeis.
Somos completamente contra calquera tipo de violencia. E os actos vandálicos que xorden a par de manifestacións pacificas para reivindicar sea o que sea. No entanto, reparemos que agora, o que os “jovencitos” queren é unha zapatillas e unhas roupas de marca pois, os seus pais desempregados xa non poden darlles e, entón, estes aproveitan as circunstancias para asaltar as tendas, acto criminal pois, se senten con dereitos e, que estes lles foron retirados (situacións de pobreza severa). Se lles ouve dicir porque non.
E, MAÑÁ COMO SERÁ?
Temo que poda ir a moi máis e, a moi peor, a fame e a falta das condicións mínimas de existencia, levarán inevitabelmente a extremos non desexabades.
Volvemos sempre à mesma cuestión, da cal non vemos saída que, é a ineficacia e desapego das situacións reais, por parte dos sindicatos. Estes son departamentos das entidades patronais, con algún verniz, pseudo representativo de determinados traballadores (os chamados membros sindicais) e, non das clases de traballadores. Esta é a gran diferenza.
Hai montañas de contradicións, por exemplo, durante as primeiras semanas de confinamento, fenómeno que se repite en cada crise, de autenticas correntes de optimismo. Máis, até os gobernos parecen abandonar as correntes neoliberalistas e, para os observadores máis apetrechados na materia, até parece que se tornaron neokeynesianos, ao tentaren, mostrar que desexan reanimar a economía.
Aquí nos xorde outra dúbida, será que o fan por medo de que as poboacións se den conta, da súa proverbial ineficiencia e vagues?
Temos a case certeza que anda moito preto a certa razón, de desta nosa dúbida e, se de máis lle xuntarmos o apego à cadeira do poder…!
Deixemos estas consideracións, para volvermos ao traballo precario. Estas situacións anómalas, ten sido tan constantes e continúas, na vida dos traballadores e, consentidas por sindicatos e polos gobernos virando a cara para o lado, que traballar cun contrato fixo cun documento verdadeiramente legal e respectuoso dos dereitos dos traballadores, parecerá unha broma de mao gusto en que non se pode crer.
Que teñen sido creados moitos empregos? Claro que si, no entanto as condicións son: baixos salarios, a prazos de tempo, moitas veces sen calquera cobertura sanitaria, maiormente como sendo autónomos (no entanto, sobre a man dura e impiedosa dos empresarios subcontratadores), e, como non podía deixar de ser, na base da pirámide do traballo.
Claro que nos banzos superiores da respectiva pirámide se crearon tele-traballos, bastante máis ben remunerados, sendo esta condición só visíbel à medida que se soben máis banzos na pirámide. No entanto, estes traballadores, están a ser suxeitos, de vixilancia dixital (número de impulsos no teclado do ordenador, da dispoñibilidade total de contacto a calquera hora telefónico desde a empresa, a fornecer moitas veces o seu equipamento electrónico, a súa liña de teléfono, a súa enerxía eléctrica e claro as súas instalacións). Todo isto, moitas veces coa redución de salario, pois están en súas casas e, como tal, non ten que se desprazar.
Hai moito máis, pensemos na reactivación da economía, e esperemos que sexa moi rápida e, potente, no entanto, non serán necesarios tantos traballadores cantos os de antes. Basta recordar, que se ía a operar con cada vez máis velocidade e aceleración, a substitución de traballadores por medios robotizados. Así, parece que segundo os medios máis serios, non vai poder haber o mesmo número de traballadores activos dentro do espazo visíbel o tempo a nosa fronte.
QUE FACER SE NON HAI TRABALLO PARA TODOS?
Esta situación, non necesita de ser probada dato a súa perfecta visibilidade e, constancia o día a día.
Claro que o camiño será, a noso ver, a diminución das horas de traballo por posto.
Facilmente se pode ver que se temos, por exemplo, un traballo que ocupa un operador 45 horas semanais, se este tivera catro compañeiros máis a desenvolver o mesmo tipo de traballo, teriamos 180 horas semanais e catro traballadores. Se cada un de estes operadores só traballan agora 30 horas restaron 60 horas, o que dará lugar de máis dos traballadores.
É evidente que a menos horas traballadas, corresponde menos salario e, este sería o gran problema, no entanto, existe a forma do solucionar a contento de todos e mellorando a calidade de vida das persoas.
Todos sabemos que temos sido acosados desde o final dos anos setenta, por unha palabra que nos caín sen dó nin piedade encima das nosas cabeza – AUSTERIDADE.
Esta palabra maldita, é unha invención dun conxunto de señores ao servizo dos “Amos do Mundo” (ver o libro “A nova Orde” de José Vieira). Esta palabra se sustenta de baixo de “do chapéu de choiva”, da Escola Austríaca de Economía (Hayek, Van Misses, Friedman, etc.) e, pronto desenvolvida na Universidade de Chicago, ou sexa, a escola neoliberal daqueles e liderada polo referido facínora Milton Friedman o home que pretendeu e, de certo modo conseguiu por todo o mundo, eliminar o “Estado de Ben Estar”.
Esta escola é a responsábel polo golpe de estado militar no Chile con miles de mortos, auxiliada polo Secretario de Estado Americano Henry Kissinger e, que é a responsábel, pola liquidación dos dereitos laborais e de seguro de saúde na América co Presidente Ronald Reagan, así como da privatización da maioría dos servizos públicos para beneficios das grandes empresas, o mesmo que pasaría no Reino Unido coa Primeira Ministra Margaret Thatcher e con Ludwig Herard na Alemaña.
E un pouco polo resto do mundo máis desenvolvido.
Cabe dicir, quen ten feito o desmantelamento da saúde pública en España, a privatización dos servizos esenciais a comunidade, situación que se ten vindo a ser cada vez máis acelerada e, que comezou coas privatizacións do señor Aznar (por exemplo a Telefónica, as eléctricas, etc.) e, finalmente o enterrador maior do reino, o seu descendente e fillo querido ideolóxico, Mariano Rajoy, que liquidou a Saúde Pública e todos os servizos restantes, entregándoos á privada.
Este non contento co seu feito, aínda concedeu subvencións e reducións de impostos a todo o que eran grandes, sexan empresas ou sexan particulares.
Tampouco podemos deixar de referir, que os gobernos que non son do Partido Popular (P.P.), tamén son perfectamente responsábeis pois, non tiveron outra actitude se non meter a cabeza no xugo da Unión Europea, sen xamais facer valer que as necesidades da España non eran idénticas, por exemplo, ás da Alemaña ou da Francia.
Queremos agora referir, que en España, ten habido en termos das distinguidas autonomías, varias iniciativas, no sentido de minimizar, as situacións precarias, que xa eran persistentes e, se vían vir de máis, falamos de pobreza xeneralizada.
Sempre o que se foi facendo, nas varias comunidades autónomas, foi a concesión de subsidios persoais, que garantían determinados niveis de satisfacción de necesidades consideradas básicas.
Entón as persoas, cubrían uns “espantosos” formularios, se sometían a uns interrogatorios pouco menos, que a desexadas da súa privacidade, facendo con que se sentisen que eran a estigmatizados e humillados, polo simple traxe de non teren traballo e, finalmente, acontecía que non lles eran concedidos os subsidios en causa. “Moitos os chamados pouco os atendidos”.
PERO HAI SOLUCIÓN?
É necesario antes de máis, ter a consciencia de que calquera solución dun problema, ten que ser algo que realmente erradique esa cuestión, dunha forma radical e definitiva.
Despois, é necesario que a accesibilidade das persoas ás respectivas solucións, non sexa unha carreira de obstáculos intransponíbeis, o que transforma as solucións en máis problemas.
Por último que a solución encontrada, forme parte un conxunto de políticas harmónicas tendentes as conseguir os obxectivos das persoas, con independencia de calquera criterio, que teña a ver co seu posicionamento da sociedade.
Estamos a falar, de que é posíbel e desexábel, unha redución de horas de traballo das persoas, con contratos dignos e sustentábeis, o tempo e espazo, de tal forma que a solución encontrada, compense as perdas de salarios polas reducións de xornadas.
Sería a forma de se conseguir máis tempo de ócio, máis tempo para a vida familiar, para o tratamento e acompañamento dos descendentes e dos ascendentes. Todo isto, acompañado dunha mellor e máis eficiente saúde, educación e demais servizos públicos, o que sería reverter a actual tendencia dos gobernos existentes.
Antes de se presentar a solución, queremos desde xa afastar, de forma radical, as mesiñas de carácter propagandístico e sen calquera adherencia á realidade de esmolas, de humillacións e timos como o Ingreso Mínimo Vital.
Para que se poida solucionar o problema, ou mellor os múltiples problemas, hai que cambiar a mentalidade dos dirixentes políticos, hai que impor unha nova xubilación fiscal, digna dese nome e, verdadeiramente progresiva.
Falamos do IRPF, en España máis, dun certo imposto de sociedades, que deixe de permitir que as empresas paguen auténticas insignificancias e, que exporten os lucros, para paraísos fiscais, coa conivencia de quen nos goberna. Que acaben cos subsidios e outros incentivos fiscais, que de verdade premian os que saltan as baias da legalidade.
Falamos naturalmente, unha vez máis, no Encaixe Básica Universal Incondicional, e,esta é a solución máis, non só posíbel, como fácil de implantar, desde un cambio de mentalidade gobernamental.
Como definimos este instrumento de política económica?
Dunha forma moi simple e para que sexa accesíbel a toda a xente:
Será un valor de polo menos igual limiar da pobreza existente en España. Que será actualizado, de acordo con algo criterio, que permita de verdade que non perda capacidade de poder de compra.
Será un valor a recibir por toda xente independentemente da súa idade, estado ou riqueza.
Os menores recibiron as súas aportacións de acordo coas súas idades, seguíndose por exemplo, as máis habituais estratificacións, o sexa, menores de 14 anos, de entre 14 e 18 e maiores de 18 anos, correspondente a tramo xeral.
Non haberá necesidade de se presentar a candidatura a ese pagamento pois, será automaticamente descargado nunha conta de cada un.
O axuste fiscal sería feito, unha única vez por ano, a cando a declaración do IRPF, debidamente xubilado, así como toda a fiscalidade en cuestión.
Así como podemos concluír do que enriba fica dito, sería un valor que toda a xente recibiría, que sería igual para toda a poboación, o que significaría a súa Universalidade, non sería necesario calquera tratamento administrativo previo, nin candidatura, nin cubrir ningunhas condicións a non ser cidadán español o residente en España e estar debidamente legal.
Seguiremos a explicar máis detalladamente este instrumento económico en próximos textos.
Se el primero en comentar