Como financiar a crise (III)

Por  José Vieira

MUTUALIZAR A DÉBEDA

En dereito, privado, público, ou internacional, sempre que existe un préstamo, se estabelece unha relación xurídica. Neste caso, unha operación de préstamo, se  posicionan dúas figuras xurídicas, o suxeito activo da relación (o que concede o préstamo) e o suxeito  pasivo (o que pide e recibe o  respectivo valor). Está así, o círculo  cerrado, do que se chama un negocio xurídico.

Cando imos pedir un préstamo a un banco (suxeito activo da relación xurídica), na calidade de persoas singulares (suxeito pasivo da relación xurídica), o negocio xurídico pode ter éxito, se existen algúns elementos esenciais para a súa realización.

Así, hai polo menos, tres situacións posíbeis:  a primeira é cando o suxeito  pasivo, posúe bens patrimoniais visíbeis e manifestamente rexistrados, en noso nome; a segunda, se o suxeito en cuestión, gaña un salario manifestamente  vultuoso e seguro, o poderá permitir, que a operación se faga, agora con base no rendemento do suxeito  pasivo,  aporte mensualmente, desde que este non teña outros gravames; unha terceira, o  respectivo suxeito  pasivo, ofreza como garantía do mesmo, un  fiador con calidade, isto é, con patrimonio recoñecido e bo nome comercial (1).

Estas tres situacións que pode presentar un demandante a solicitar un préstamo bancario, serven como non, para ilustrar o que pasa a nivel de países.

Realmente a única diferenza substancial, está nos valores en cuestión. Por outro lado, sempre existe máis algúns paralelismos, como os prazos de devolución do principal, do pagamento do  respectivo servizo de débeda, das posibilidades de xubilación (que significa poder vir a substituír o principal dun determinado préstamo, por outro, de igual valor o non,  pero máis distanciado o tempo e tamén con variacións, sobre o servizo da débeda (sempre nos referimos aos xuros e outro gravames que pode  incorrer o suxeito  pssivo da operación).

No caso do espazo económico, da  U. E., desde que se implantou a moeda única, como xa referimos, os países deixaron de posuír un elemento esencial, até entón, que era posibilidade de actuar sobre o valor da súa moeda en relación ao mercado financeiro. Falamos de desvalorizacións ou valoracións pois, ambas as situacións pasaban.

Estas desvalorizacións, tamén son coñecidas como “desvalorización competitiva”,  onde os países  intentan encontrar unha relación de tipo de  cambio relativamente favorábel á súa moeda. Esta é máis rara, no entanto, aconteceu no tras a gran Depresión (anos 30). Estas medidas, sobre todo as desvalorizacións, son moi  traumáticas para as poboacións. No entanto, en 1980 o Fondo Monetarios Internacional (FMI), propuxo a desvalorización para os países en vías de desenvolvemento, con vistas a obter vantaxes relativas para os seus produtos.

Porque existe unha loita de anos polo problema dos  desaxustes financeiros na  U.E?

Como sabemos de  experiencia feita, as economías do Euro zona, non se ten desenvolvido da mesma maneira, así que mentres o Norte máis industrial, con economías máis sanear financeiramente, presenta orzamentos equilibrados, onde o  GAP entre os gasto e os ingresos, é positivo.

Significa que ao presentaren, resultados positivos, isto quere dicir, que as súas economías presentaban superávit.

Por outro lado, o sur da Euro zona, presentan orzamentos  desequilibrados,  onde os ingresos son manifestamente inferiores aos gasto. Economías  deficitarias = Déficits.

É esta a situación que leva a que os países, tal como os particulares,  pero só en parte, necesitan de recorrer a préstamos para  colmatar os déficits.

Como xa referimos, non vai haber moitos países, que non saian desta conxuntura,  incólumes, pois basta ver a cantidade de medios financeiros que foron necesarios  despender, para trabar o desenvolvemento da epidemia e que terán que ser pagados.

Por outro lado, a economía que xa estaba en  decrescimento, salvo algúns dos grandes grupos, non se sostén sen apoios inmediatos. 

Es necesario sustentar os miles de desempregados pór a crise económica que se implantou, así como  prover as  arcas de medios para pagamentos das xubilacións do persoal retirado.

Perante estas enormes dificultades financeiras, non restará outra opción aos países da Euro zona, e en especial aos do Sur, que recorrer a enormes préstamos.

Estamos perante o problema central.

Os países en cuestión están  exhaustos financeiramente pois, coas medidas  neoliberais, reduciron os impostos, sobre todo ás grandes empresas e aos máis ricos, por tanto, o valor recadado, non é suficiente, sequera para pagar o servizo das débedas a contraer.

Por outro lado, nalgúns países a febre das privatizacións, retirou aos gobernos as empresas públicas que eran rendíbeis para as entregar ao grande capital.

Se deixou de investir en saúde e en educación e, agora hai que repor a situación, no entanto non hai medios.

Que instrumentos temos para resolver a falta de medios financeiros, propios dos países?

A primeira cousa que se nos ocorre, é preguntar como foi financiada a Recesión de 2008?

O Tratado de Lisboa, que como xa dixemos, serve de instrumento regulador da  U.E., no seu artigo 136, deixa a posibilidade da creación de medios para emerxencias.

Para que sexa máis accesíbel ver os instrumentos utilizados, nos servimos das intervencións, efectuadas a cando da crise xurdida en 2008. Para iso presentamos un cadro onde se pode ver os instrumentos utilizados nos  recates dos catro países intervidos:

INSTRUMENTOS UTILIZADOS/  PAISES

Significado de cada un dos instrumentos:

MIDE: Mecanismo Europeo de Estabilidade

MEEF: Mecanismo Europeo de Estabilidade Financeira

FEET: Fondo Europeo de Estabilidade Financeira

IPG: Protección de Indicación Xeográfica

Estes son os instrumentos de axuda e asistencia financeira aos países europeos, pertencentes a U.E., que serviron para as intervencións na pasada crise que se desenvolveu a partir de 2008.

Non podemos deixar de referir, que para se facer calquera alteración aos “ modus  faciendi”, dos instrumentos que foron a súa altura utilizados, implica unha praza e complicado procedemento administrativo e largos consensos, o que é terribelmente difícil de obter. Estamos perante 27 distinguidos intereses, nin sempre orientados para a solidariedade.

Nos encontramos, no momento, coa imposibilidade individual, de ter os medios suficientes, para resolver o actual conxunto de problemas, así como, poderes dispor de inmediato.

A alternativa, é encontrar na propia  U.E. a solución para a situación.

Temos logo varios problemas, a  U.E., é constituída por dous grupos non  homoxéneos en termos de moeda. Hai 19 que partillan a mesma moeda, e 8 que ten as súas propias, estando un destes, o Reino Unido, prestes abandonar, a termo de data, a  U.E. (falamos do  Brexit).

No mundo financeiro, os medios están fortemente ligados á avaliación por parte das  ratings dos riscos que cada  debedor ofrece, de poder resolver o préstamo.

Perante estas dificultades, e en función do instrumento, que no momento, é máis inmediato para facilitar medios, é o MIDE.

Esta dependente das reunións do Euro grupo, de a vontade de encontrar solucións e do seu propio presidente.

Decorreron as semanas 14, 15 e 16, negociacións cos compoñentes do Euro grupo e da  Ecofin e, se acabou por chegar a un acordo, que non sendo o ideal, polo momento, resolve algunhas das primeiras angustias dos gobernos en cuestión.

A unión fai a  forca, como derrotar as empresas de rating para resolver o actual conxunto de problemas.