Cabe agora clasificar Polanyi como un socialista conservador, pois, este se opuña ao liberalismo de mercado, non só por cuestións de distribución, mais tamén segundo este, porque “atacaba o tecido da sociedade”, eliminando de forma total as relacións sociais comunitarias creando individuos feitos autómatas e alienados.
Por Jose Vieira
Este texto ten como base a idea de recordar un dos pensadores máis importante do século XX, falamos de Karl Polanyi.
Este austríaco, era oriúndo dunha familia da alta burguesa, de lingua alemá téndose creado en Budapest.
Outro punto interesante é que sendo oriúndo dunha familia de orixe xudaica, Polanyi se converteu ao socialismo cristiano e, ao cristianismo. Ao final da Primeira gran Guerra, se trasladou para a Viena e altura, que era “roxa”, pasando a ser un editor dunha prestixiosa revista de economía de entón de cuxos título era O ECONOMISTA AUSTRÍACO (en alemán Der Osterreichische Volkswirt).
Nesta prestixiosa revista de temas da economía, Polanyi, desenvolve o que se pode dicir, como un dos primeiros críticos ao neoliberalismo da chamada “Escola neoliberal austríaca”. Nesta referida escola pontificaba os grandes economistas de entón e, dentro deses salientamos Ludwig von Mises e o moi coñecido e seguido, de entón, Friedrich Hayek.
Coa subida dos nazis ao poder en 1933 na Alemaña, Polanyi, deixou a Austria e emigrou para os Estados Unidos, en 1940, tendo feito unha paraxe, mentres, no Reino Unido.
Polanyi tamén foi un notábel profesor exercendo esa actividade no Bennington College de Vermont.
Por esas alturas escribiu unha notábel obra, titulada “A GRANDE TRANSFORMACIÓN”, estando na altura a leccionar no colexio enriba referido.
Nesta súa obra, explica dunha forma moi propia e, en noso entender extraordinariamente pedagóxica, moitísimo grandes transformacións nas estruturas, non só económicas, mais tamén sociais, que ocorreron entre 1815 e o inicio da Primeira gran Guerra Mundial (estamos e 1914, o chamado século da “Paz relativa”).
Caemos na axitación económica, no fascismo e nas guerras, non só as dúas primeiras Grandes Guerras, mais tamén, nas confrontacións máis ou menos rexionais.
Nesta súa obra, Polanyi pretende explicar que estes desaxustes, se deben unicamente “á subida extraordinaria do liberalismo nos mercados, tendo esta transformación aparecido no inicio do tal século de “paz relativa” e se prolongando e ortodoxamente se refinando no seu presente”.
Todo isto, explicaban os cultores deste liberalismo dos mercados, con esta forma de ver o mundo, segundo as súas teoría e prácticas, que a sociedade se conseguía organizar dunha forma automática, pois, os mercados libres da regulamentación que os partillaban, se podían autorregular dunha forma harmónica, sen calquera tutelas ou intervencionismo.
Segundo Polanyi, esta situación socio económica, representaba un auténtico corte ontolóxico cunha maioría da historia da humanidade, dado que, a economía humana sempre estivo ligada, el até afirmaba que estaba “incrustada” na sociedade. Que estaba subordinada á política, aos costumes, a relixión e como non ás relacións sociais.
Quere o traballo quere a terra, non eran consideradas mercadorías, mais si, como unha parte dun conxunto debidamente articulado que era a vida, en si mesma.
Esta era a lóxica estabelecida
A acción autorreguladora dos mercados, veu dunha maneira xeral, por totalmente en cuestión a lóxica estabelecida, sendo, por tanto, o chamado liberalismo económico a súa base sistemática.
Esta postura teórica, parte dunha sociedade artificialmente subordinada a dúas distinguidas esferas, a sociedade en si mesma e o mercado liberal e, para Polanyi, isto significaba “nada menos que o funcionamento da sociedade como un complemento do mercado”. En lugar da economía estar integrada nas relacións sociais, as relacións sociais están integradas no sistema económico”.
A primeira discrepancia de Polanyi, é de orde moral (mostra a súa forte crenza Cristiana), pois, non é correcto tratar elementos orgánicos da vida dos seres humanos como mercadorías (tratar de vender todo e todos como se fose patacas). Segundo o autor, isto significaba subordinar a sustancia da sociedade exclusivamente ás leis do mercado (autorregulado).
Cabe agora clasificar Polanyi como un socialista conservador, pois, este se opuña ao liberalismo de mercado, non só por cuestións de distribución, mais tamén segundo este, porque “atacaba o tecido da sociedade”, eliminando de forma total as relacións sociais comunitarias creando individuos feitos autómatas e alienados.
A outra grande observación e cuestionamento do autor, é que os liberais do mercado, até parece que querían poder sacar a economía da sociedade e crear un mercado totalmente autorregulado, tendo para iso feito todo o posíbel, para se saíren coa súa teoría na práctica.
Para o autor, este seu proxecto sempre estivo volto e destinado ao fracaso.
Os seres humanos, segundo Polanyi, sempre reaccionan contra as consecuencias sociais, que os mercados sen freo nin camiño desencadean e, sempre loitarán por conseguir repor a economía como subordinada, aínda que até só correcto punto, satisfacendo os seus desexos sociais.
Temos así chegado ao seu dobre argumento designado por “DOBRE MOVEMENTO”, pois, os intentos de separar a economía da sociedade convidan necesariamente á resistencia ás sociedades de mercado, que estarán permanentemente confrontadas con dous movementos opostos.
Estes contra movementos serían, o permanentemente desexo de ampliar o alcance do mercado e o contra movemento de resistencia a esta expansión, en especial no que respecta as tales mercadorías que o non son, principalmente a terra e o traballo.
Finalmente o terceiro nivel da crítica de Polanyi, é que, nada é natural na economía de mercado e, que está, representa nun intento de alterar a orde natural das sociedades e, como tal, só será posíbel impondo cambios na estrutura social e no pensamento do home.
Para que entón isto, se estabeleza, só sería posíbel, coa existencia dun Estado, diriamos forte, para impor os cambios necesarios, para que sexa posíbel a existencia dunha economía capitalista competitiva.
Terminamos este con unha transcrición do autor Karl Polanyi, no inicio do seu libro xa referido “A GRANDE TRANSFORMACIÓN” neste noso texto:
“A nosa tese es que a idea dun mercado autorregulado implicaba unha utopía descarnada. Unha institución así non podería existir durante moito tempo sen aniquilar a sustancia humana e natural da sociedade; habería destruído fisicamente ó home e transformado o seu entorno nun páramo”.
Se el primero en comentar