desde o final da segunda gran Guerra Mundial, soprando uns ventos imparábeis de descolonización, por todos os lados e, como tal, tamén se propagaron de forma permanente e irreversíbel, aos opositores do réxime colonial portugués
Por Jose Vieira | 16/12/2024
Este éxito produciuse o día 22 de xaneiro de 1961, por acción dun comando do DIRECTORIO REVOLUCIONARIO IBÉRICO DE LIBERACIÓN (DRIL).
Esta operación destinada a chamar a atención internacional para as ditaduras existentes na Península Ibérica, ou sexa, España co xeneral Francisco Franco, e Portugal co profesor de Finanzas doutor António de Oliveira Salazar.
Esta operación de auténticos comandos, foi denominada en código como operación DULCINEA.
Na realidade este comando, polo lado portugués, acabou por se integrar na oposición ao réxime de Salazar, dirixida polo chamado Xeneral Sen Medo, Humberto Delgado, que tamén como o capitán Henrique Galvão foran homes de man do réxime de Salazar.
Toda a preparación da operación Dulcinea foi desde o inicio un camiño cheo de dificultades, pois, eran necesarios fondo e, sempre que se chegaba a hora de se lanzar man deses medios, sempre ficaban en boas palabras, así que os financiadores da operación primaron practicamente case até ao día da operación, pola ausencia de implicación financeira.
Por outro lado, tamén se foron cavando, algúns desencontros, pois, as formas que cada grupo de oposición, ben en España, ben en Portugal, exhibían idiosincrasias moi específicas dentro das súas formas de actuar, no entanto as ganas férreas dos líderes do proceso revolucionario, todo puideron superar, para conseguir polo secuestro do transatlántico en marcha.
Outra cousa hai sido conseguir levar a operación até aos termos que inicialmente foran pactados dentro do DRIL, que debido ás reaccións internacionais e ás propias vicisitudes no desenvolvemento da operación, acabaron por lle restar un correcto recorrido.
Antes de avanzarmos, no desenvolvemento externo da operación, falaremos das dificultades e dos constantes choques que xurdiron durante o arresto e posterior desenvolvemento do camiño marítimo a percorrer, polos asaltantes e os choques entre, sobre todo o cognominado capitán Sotomaior, e o capitán Henrique Galvão.
Tratouse de enfrontamentos, en busca dun liderado líquido, en que Henrique Galvão pretendía impor a súa autoridade militar, facendo xusticia ao seu maior recorrido internacional.
Fora unha figura cun correcto prestixio como opositor ao réxime de Salazar, aínda que, constase en seu currículum, ser un home de súa extrema confianza, como proba o feito de ser designado, polo ditador Salazar, como o organizador e xestor, para o máximo exercicio de propaganda colonialista, como foi a EXPOSIÇAO COLONIAL PORTUGUESA, de 1934, no Palacio de Cristal do Porto (hoxe o espazo é coñecido na mesma por Palacio de Cristal, a pesar de hoxe xa non existir e albergar o Pavillón de Deportes e Exposicións Rosa Moto).
Este evento, foi unha forma que o ditador portugués, António de Oliveira Salazar, quixen vender ao Mundo, nos albores da implantación dos fascismos europeos (do nazismo do alemán/austríaco Hitler e do italiano Mussolini), “o seu admirábel mundo multiterritorial”, mais sen abdicar do seu racismo.
Non iremos facer a descrición pormenorizada, do respectivo secuestro do Transatlántico Santa Maria, pois, iso poderá ser feito noutra altura, dado que se trata por si só dunha epopea de carácter até militar, por si só acredora dun texto propio.
Este transatlántico, pertencía á Compañía Colonial de Navegación e, que formaba parte con outro barco de igual tamaño e, de que era xemelgo, o Vera Cruz (ambos os barcos desprazaban unhas 20.000 toneladas). Eran as xoias da compañía en cuestión. Ambos foran construídos nos estaleiros belgas de Hoboken, entrando ao servizo en setembro de 1953.
Sendo o Santa Maria o primeiro protagonista dunha acción de tamaña importancia, de rebelión política contra un réxime e, máis, contra dous réximes ditatoriais, o español e portugués.
Esta aventura revolucionaria, terminou coa intervención dos Estados Unidos da América do Norte, e súa forza naval, cos ingleses e, naturalmente cos barcos de guerra enviados por Salazar e un outro, enviado polo xeneral Franco, desde España.
Á súa vez o transatlántico Santa Maria foi entregado ao goberno brasileiro, no porto de Arrecife.
Como curiosidade, asumira a presidencia dous días antes, o novo presidente do Brasil o demócrata João Goulard, que concedeu inmediato asilo político aos asaltantes.
Así esvaeceuse este incidente, que na altura, desestabilizou o estado de tranquilidade do mundo occidental.
Moitas veces se di, impropiamente que o secuestro do Barco Achille Lauro en 1985, por milicianos palestinos, fora o primeiro acto de rebelión contra un réxime, tomando como medio para chamar a atención do Mundo.
Como podemos ver polas respectivas datas, enriba inseridas, o secuestro do barco portugués, contra as ditaduras da península Ibérica, o antecedeu en 24 anos, tendo até unha particularidade, moi especial, o de ser efectuado por un comando, con elementos de ambos os países peninsulares, que constituíran o DRIL (Directorio Revolucionario Ibérico de Liberación).
Como dicimos enriba, este éxito tivo lugar, o ano de todos os acontecementos, que precipitaron os grandes cambios na situación colonial portuguesa, tendo en relación a España, un menor impacto, ou polo menos así se notou.
Pensamos que esta diversa e menor recorrido en España, debese a que o réxime portugués, xa en en esa altura, se encontraba nun máis adiantado estado de descomposición.
Estaban, desde o final da segunda gran Guerra Mundial, soprando uns ventos imparábeis de descolonización, por todos os lados e, como tal, tamén se propagaron de forma permanente e irreversíbel, aos opositores do réxime colonial portugués, ou sexa, os movementos pro-independencia dos territorios colonizados.
Basta recordar, que os conflitos armados nas colonias portuguesas comezaron ese mesmo ano, a saber:
Angola no 4 de febreiro de 1961 e durou 13 anos dous meses e 21 días. Foron constituídas tres faccións e, outras tantas frontes de loita, contra o réxime ditatorial portugués: FNLA (Fronte Nacional para a Liberación de Angola), tendo líder a Holden Roberto; MPLA (Movemento para a Liberación de Angola), dirixido primeiramente polo médico dr. Agostinho Neto e tras a súa morte dor José Eduardo dos Santos; e a UNITA (Unión Nacional para Independencia Total de Angola), capitaneada polo dr. Jonas Savimbi.
Estaba así, iniciado o recúo do chamado imperio colonial portugués, o orgullo dun ditador e visionario Salazar.
Fose iniciada, a baixada do monte, coa toma de consciencia internacional, a través do asalto ao transatlántico Santa Maria (cognominado polos asaltantes do DRIL, como Santa Liberdade), que chamou a atención para este reduto colonialista chamado Portugal.
Iniciouse, como afirmamos enriba, ese ano de 1961, a loita de guerrillas en Angola.
Ao final dese mesmo ano de 1961 e, na noite do día 19 de decembro, polas 20,30 horas, o xeneral Vasalo e Silva, asina o acto de entrega do Estado Portugués da India, á República da India onde era presidente de entón Nehru, sendo o executor da acción por parte da India o comandante K.P. Candeth.
Foi unha acción lóstrego, pois, durou unicamente 36 horas, tendose saldado, por unha vintena de baixas, de cada lado, máis por incidentes do que por batalla en si.
O conflito na Guine Bissau, co grupo armado PAIGC, dirixido por Amílcar Cabral, estivo en “stand bay” só se tendo pasado a accións bélicas, o ano de 1963. Este grupo estaba organizado para a liberación conxunta, da Guinea-Bissau e do arquipélago de Cabo Verde, de onde era natural o propio Amílcar Cabral, non obstante, dato as características do arquipélago, practicamente nunca houben accións bélicas a non ser represalias por parte da policía política portuguesa sobre a poboación local.
Neste arquipélago, existía a espantosa prisión do Tarrafal, para onde Salazar, mandaba os presos políticos para morrer, dato as extraordinarias condicións infrahumanas aí existentes.
Un ano despois de ter rebentado a guerra pola independencia de Guinea-Bissau, eclosionou a loita pola liberación do territorio de Mozambique, o sexa, o día 25 de setembro de 1964, cun ataque ao posto administrativo de Chai, na antiga provincia de Cabo Delgado no norte de Mozambique, polo grupo pro-independencia FRELIMO (Fronte de Liberación de Mozambique).
Este grupo, era na altura liderado por dr. Eduardo Mondlane e pronto tras o asasinato deste por Samora Machel. Este movemento, se iniciou na cidade de Dar-es-Salan na Tanzânia o día 25 de xuño de 1962.
Timor Oriental, pasou unha situación completamente distinta, pois, esta antiga colonia portuguesa, tornouse independente practicamente sen haber unha certa loita contra as forzas militares do réxime fascista portugués de Salazar/Marcelo Caetano.
Así esta antiga colonia obtivo a súa liberación tras a Revolución portuguesa de 25 de abril 25, ou sexa, en 1975.
O arquipélago de Cabo Verde, antiga colonia portuguesa, a pesar de estar incorporada na agrupación do PAIGC, enriba referido para a loita armada na Guinea-Bissau, sempre este a a marxe das loitas armadas co exército da ditadura portuguesa.
Acabou por se tornar independente de Portugal, no proceso xeral de liberación do colonialismo, xuntamente tamén co arquipélago de San Tomé e Príncipe, o mesmo ano de 1975.
Se el primero en comentar