Godland

un dos piares temáticos nos que se apoia o filme é o absurdo de quen, obviando a súa ignorancia, se cre superior e, polo tanto, capaz de impoñer a súa vontade sobre o medio e as xentes

Por María Seráns

Poñendo a técnica ao servizo da narración, o cineasta islandés Hlynur Pálmason, nesta súa terceira longametraxe, fai uso do soporte analóxico e dun formato (4:3) case cadrado, con bordes redondeados coma se dun daguerrotipo se tratase, para trasladarnos á época na que un crego danés apaixonado pola fotografía tomou as supostas primeiras imaxes de Islandia, e presentarnos un filme claramente anticolonial, herdeiro doutros como “Aguirre, der Zorn Gottes” ou “The Mission”.

Finais do século XIX, un sacerdote luterano chamado Lucas (Elliott Crosset Hove) é enviado polo seu bispo a Islandia co fin de supervisar a construción dunha igrexa. Reticente ao principio, consciente das inclemencias e os perigos aos que vai ter que enfrontarse, o crego acaba non só por aceptar a encomenda, tamén decide tomar unha ruta distinta da habitual (que sería chegar ao destino, situado na costa, directamente en barco) e atravesar a illa para así poder tomar imaxes “das xentes que atope polo camiño”.

Esta decisión do protagonista (que o obrigará, entre outras cousas, a cargar cun pesado equipo), danos a primeira pista tanto sobre o seu carácter como sobre un dos piares temáticos nos que se apoia o filme, o absurdo de quen, obviando a súa ignorancia, se cre superior e, polo tanto, capaz de impoñer a súa vontade sobre o medio e as xentes, a pesares do seu carácter indómito. Sobre todo na segunda parte do filme (pois hai un claro cambio de ritmo que case marca unha liña divisoria entre as pouco máis de dúas horas de metraxe), Pálmason fai uso dunha crítica mordaz francamente divertida, sen que isto supoña unha perda de profundidade argumental.

Neste punto, se cadra debido á miña condición de galega e filóloga, mereceume especial atención o tratamento do conflito lingüístico, e non puiden evitar lembrar a relativamente recente polémica sobre o uso que Rodrigo Sorogoyen fixo das linguas, neste caso o galego e o castelán, no seu filme “As Bestas”. Ao contrario do que ocorre no filme de Sorogoyen, no de Pálmason (que tamén é lido coma “Western” por parte da crítica) é a personaxe a priori máis amable, a que sen dúbida vai ter a simpatía do patio de butacas (o islandés Ragnar, interpretado por Ingvar Eggert Sigurðsson) a que de xeito máis que consciente se nega a cambiar o seu islandés natal polo danés, a pesares de dominar as dúas linguas; feito que, unido a outros, dá conta da súa superioridade (polo menos neste entorno) fronte ao crego danés, incapaz, pese a contar durante un tempo coa axuda dun tradutor-profesor, de comunicarse nunha lingua distinta da propia.

Todo o anteriormente mencionado, xunto co impresionante traballo da directora de fotografía Maria von Hausswolff, fan deste filme un traballo máis que notable, aínda que o ritmo acade unha lentitude case esgotadora pouco antes de chegar ao ecuador. O que (polos meus cálculos) deben ser aproximadamente quince minutos de sucesión de imaxes da salvaxe natureza da illa, pese ao seu preciosismo, provocan un desequilibrio co ton marcado ao comezo que nos saca da historia e fai que miremos o reloxo preguntándonos se o director pretendía enganarnos e o que estamos a ver é só un intento de emular a Terrence Malick en “The Tree of Life”.

Afortunadamente non é así, Pálmason logra recuperar a nosa atención e, pese a un evidente exceso de metraxe, consegue que saiamos da sala con, polo menos, dúas certezas: que aínda hai cineastas que apostan por filmes para ver en “pantalla grande”, e que el é un deses directores cuxas propostas son o suficientemente interesantes como para non perder de vista.