“A miña esperiencia máis dura foi en Macedonia porque o inimigo estaba dentro, eran os xefes.”
Por Héctor Bujari Santorum | 13/08/2024
Marco Antonio Santos, natural de Redondela, ingresou no Exército en 1999, con 22 anos. Comezou a súa carreira en Transmisións e, máis tarde, foi destinado a Sanidade. Entre 2000 e 2001, participou en dúas misións en Kosovo como membro dos cascos azuis.
A súa carreira tomou un xiro significativo cando, como militar en activo, decidiu asinar un manifesto antifranquista en resposta a outro manifesto a favor do ditador Francisco Franco, asinado por membros da alta cúpula militar. Esta acción, un acto de conciencia e honra, levou a un proceso legal e a súa expulsión do Exército. No entanto, despois de que o Tribunal Supremo fallara a súa favor, foi readmitido.
Despois de 22 anos no exército de terra de Terra, foi expulsado pola firma dun manifestante franquista. Quería preguntar se, despois dos teus anos de servizo que te levaron a unirte ao exército de terra, que experiencias destacadas ou destacarías da túa participación?
Traballei desde os 12 anos como camareiro, albañil e xefe de corte nunha empresa de camisas… dixen «teño que cambiar o chip». Con isto podo saír fóra? Pois ao exército. Xa fixera o servizo militar obrigatorio, non o pasei mal no servizo militar obrigatorio, estiven moito tempo arrestado, iso si. Pero nunca o pasei mal.
E pensei que seguíasna mesma liña e resulta que ao final era todo o contrario, non sei. Nos 90 era moito máis democrático do que me atopei cando era militar profesional.
Asinaches un manifesto antifranquista que te levou a asinalo? Foi en reacción a algo? Porque en paralelo fíxose un manifesto franquista.
Houbo un manifesto a favor do xenocida asasino Franco. De 1000, ben, no principio eran 300 e pico militares da alta cúpula e ao final convirtéronse en 1035, creo que ao final non. Non podía deixar pasar iso desapercibido, así que xuntámonos un grupo de militares e fixemos un contramanifesto.
Eles estaban en contra de que asinase porque estaba en activo. Dicían: “Estamos a reserva, podemos asinalo”, dixen que non. “Queren un mártir, vaño ter”. Asinei por conciencia, non me vou esconder; o meu traballo era militar. Se eles poden asinar iso, eu tamén, pero en contra. Non podo deixar pasar desapercibido que xente que di que está no exército democrático asine un manifesto a favor do dictador, é unha pantomima todo.
Nin exército democrático nin nada, ou sexa, son eses mesmos que estaban alí antes pero cunha cara diferente. Pero despois, cando pasan a reserva, porque son uns cobardes, fan o manifesto a favor de Franco. Non podía deixalo pasar desapercibido. Todo o mundo dicía que non asinase, eu asinei. Pola miña conciencia e honor, haha.
¿Cómo funciona o exército en temas de libertad de expresión?
Mal. Depende de como sexa. Por exemplo, teño a anécdota de sempre. Ao romper filas grítase algo, e a min gritábanme “Arriba España”. E un día, xa farto, dixen: “Pois si, arriba tanto como Carrero Blanco”.
O xefe da formación díxome: «Santos, ao meu despacho». Metinme 15 días de castigo e dixen: «¿E os demais?» El preguntoume: «¿Os demais por que?» Eu respondi: «Arriba España na fase fascista. Ou sexa, que vostede si permite iso, é un fascista» «Ben, xa está, ¿estame chamando fascista?» «Está vostede demostrandoo, non teño que dicilo eu.» E seguín metido os 15 días.
Iso si, a partir de entón, só se dicía «¡Viva España!», non «¡Arriba España!». Polo menos ahí gañei; custoume quince días, pero gañei. Xa non se dixo máis «Arriba España», de feito agora está prohibido dicir «Arriba España» nos cuarteis.
E pódese dicir «Saúde e República» porque hai un Tribunal Supremo que di que podo dicir «Saúde e República», sendo militar.
Claro que o Tribunal Supremo fallou ao teu favor…
3 veces, Cabo Santos 3 – Margarita Robles 0. É o marcador.
Argumentando que estás protegido por la libertad de expresión, ¿qué significou para ti? Porque entendo que foi un proceso longo. ¿Que significou para ti ese momento?
Non pensaba en min mesmo, pensaba que se podía dicir «saúde e república» nos cuarteis. Era iso o que tiña en mente, directamente. Non sabía a repercusión, que me ían dar a paga, nin que me ían pagar todos os meses. Senta un precedente; agora podes chegar a un cuartel e dicir «saúde e república» vestido de militar e non pasa nada, tes a liberdade de expresión.
Ti defendes a España, non o rei; eu defendía ao pobo. O rei non me paga, nin a igrexa, nin o xeneral, nin o Xefe de Estado Maior da Defensa. O que me paga é o pobo.
O militar ten que estar ao servizo do pobo. Non hai moito que darlles volta. O que pasa é que eles pensan que teñen o seu xardín particular, e cando chega unha persoa coma min ou os que estamos ao redor, fodemos o seu xardín. E iso porque queremos que se perdan os privilexios herdados da época de Franco. Por iso son afíns ao dictador, ao asasino.
¿Cómo crees que debería ser o exército?
Democrático. O exército español debería ser como o holandés: dá igual que leves o pelo longo ou que leve barba ou non leve barba. Se vas a ser un bo militar, non importa se estás afeitado e con pelo curto ou con pelo longo. Ou como o alemán. No exército alemán non se permite que se fagan festas cantando cancións ultra fascistas. E Margarita Robles di que son casos puntuais e que é totalmente falso. De feito, hai un estudo que di que todos arredor dos cuarteis votan a VOX. Casualidades, que no cuartel a maioría da xente que vota a VOX. E isto é o que Margarita Robles permite; no exército alemán non se permite iso.
En Alemaña, se alguén levanta o brazo en sinal de saudación nazi, a policía báixalle o brazo e, se non llo rompe, é pouco. Aquí permítense eses comportamentos. Aquí somos tibios con isto.
Acabamos de asistir este fin de semana a un acto da extrema dereita. Tamén foi na plaza de touros. É fácil: os de VOX ou o PP enche unha plaza de touros, porque non van encher unha biblioteca. A biblioteca está prohibida para eles.
Un dos temas máis recorrentes é o da OTAN. Cal é a túa posición?
Eu son totalmente anti-OTAN. Considero que, se se enchen o peito coa bandeira de España, pois ben, dígalle aos Estados Unidos que ti es España e fas o que che pete. Estes non son capaces. Por iso, son anti-OTAN total. A min non me vas a dicir na miña casa o que teño que facer.
Estes veñen e impoñen o que tes que facer. Mira agora, estamos no 2% en gasto militar. Todo iso antes era inviable, agora si é viable. Estes son os dictámenes da OTAN, que nos enganan con Ucraína, como nos enganaron antes.
Eles montan eses rollos, pero o que queren é que lles compremos armas. Porque a OTAN é Estados Unidos, e Estados Unidos non vive sen as empresas armamentísticas.
Cal crees que son as cousas máis prexudiciais para Galicia e para o Estado español pola pertenza á OTAN?
É prexudicial para todos. Pertenecer á OTAN é prexudicial para todos. Debería poñerse como nos paquetes de tabaco: «Pertenecer á OTAN é prexudicial para a saúde de todos.»
Só hai que ver o que están facendo: con Palestina están calados. Imaxina, por casualidade, que entramos en guerra con Marruecos, que é o neno bonito de Estados Unidos. ¿Crees que Estados Unidos lle vai dicir a Marruecos que se queden quietos, que estes son os nosos?
Non, nin Francia tampouco.
Francia tampouco e o Reino Unido tampouco. É prexudicial para a nosa saúde, para a galega e a española.
Ti participaches en dúas operacións da OTAN en Kosovo…
Da OTAN non, eu fun dos cascos azuis. De feito, tiña que ir a Iraq e non fun. Dixen que esa non era a miña guerra e non participei. Eu non vou a escoltar a ninguén.
Como evolucionou a túa posición sobre a OTAN estando no exército?
Eu xa era anti-OTAN antes. De feito, xa te digo que non fun a Iraq porque ía como membro da OTAN. Non, grazas…
Si, pero quero dicir, aínda que tivese unha posición contraria, evolucionou?
Coñecendo aos soldados americanos, non cambiou, aumentou máis a miña postura anti-OTAN.
Qué cousas viches para aumentar esa posición anti-OTAN?
A prepotencia. Eles críanse mellores ca ti por ser americanos. Éramos todos soldados, pero a súa prepotencia era absoluta. Mostrábanche as armas que tiñan e dicían: “Ti es un soldado e levas unha escopeta, eu levo…”. A min que me importa? Era unha prepotencia total porque se crían os xefes.
Non importa que sexas un soldado máis moderno do mundo e que ti non sexas para tanto. Eles están por riba de ti, por riba de todos. Esa prepotencia e a forma de actuar da OTAN, que é o fiel reflexo dos soldados da OTAN. Os soldados americanos, que son iguais á OTAN. A prepotencia absoluta e “chegar e encher”. Coñecer aos soldados americanos é para esquecer. É unha prepotencia absoluta.
Estando fora cren que son os xefes do mundo. Tanto país, con a OTAN, como os soldados.
Pois compartir a experiencia dos cascos azuis. Cascos azuis en Kosovo?
Alí estiven ben. O primeiro foi máis duro porque estabamos nun serradoiro. Tivemos que ir a facer os puntos de enlace de radio e saímos moito. Nós pasamos unha fronteira e nos apuntaron con armas e todo. O meu xefe, «acojonado», metido debaixo do coche e eu falando cos tipos. Mesmo cheguei a pegarlle un tiro a un no pé.
O tipo preguntábame e eu dicíalle: «Español, español, non americano, español.» Ao final quedéi tomando raki con eles e o meu xefe seguía debaixo do coche. Esa é a cúpula militar que temos, hahaha. O meu xefe seguía debaixo do coche e eu tomando raki con eles.
Non pasou a máis, pero no momento tiñamos a 6 tipos apuntándonos.
A primeira pensei que ía ser a máis dura, pero na segunda tocoume en Macedonia. Alí foi máis dura porque o inimigo estaba dentro, eran os xefes. A min xa me tiñan manía porque un día non quixen ir a unha misa. Estar obrigado a asistir á misa e non quixen ir. Creo que era do Opus, moi de extrema relixión. E tiñanme odio. Pensaba que ía ser máis fácil porque era nun sitio neutro, que era Macedonia, pero foi a peor porque o inimigo estaba dentro.
Despois de todo o que pasou tras asinar o manifesto, o Tribunal Supremo fallou ao teu favor e foste readmitido, pero rexeitaches reincorporarte…
Non foi así.
Cómo foi entón?
Eu xa cumpría 45 anos. A vinganza de Margarita foi que me expulsou 3 meses antes de cumprir os 45, co cal non tiña dereito a paro. Hai catro anos tiña 47, non podía reincorporarme. Tiñan que pagarme como se me reincorporara ata os 47 e logo darme a paga, que finalmente me deron. E nada, non me reincorporei por ese motivo, pero, vamos, eu rexeitaría volver de calquera xeito. Agora son reservista de alta dispoñibilidade e tería que ir se me chaman. Non estou asustado por se me van a putear, porque para tirarme fai falta un vento bastante forte.
Pero quería preguntarte, despois de que pasase todo este proceso, que reaccións houbo, de apoios e non apoios?
¿Dentro do exército?
E fóra…
Dentro do exército, 3 ou 4 apoios. Fóra, bastante máis. Nas redes sociais foi unha barbaridade. Eu non sabía que ía chegar a tanta xente. No País Vasco, Cataluña e Valencia, foi unha tolemia. Esas 3 comunidades autónomas, non en Galicia.
Uns rapaces de Cataluña fixéronme unha canción e todo, flipéi. En Galicia, nada, salvo en A Coruña. Xa che digo, esa parte. Certa parte de Madrid que coñecía ao tenente Segura tamén me apoiou.
Pero ao resto dáballes igual. Cataluña, País Vasco e Valencia, foi unha barbaridade. De feito, fun de manobras a Valencia cando case estaba a piques de ser expulsado e todo. Xa se rumoreaba que estaba por ser expulsado. Fun de manobras a Valencia e fixeron unha quedada de 200 persoas. Os xefes sabían que había esa quedada, e ese día tocábame saír, pero non me deixaron, metéronme nunha garda.
E que fixeron estes cabróns? Os que puideron quedaron ata o día seguinte, e fun con eles. Alí estaban esperando para coñecerme, e páseno bomba.
¿Grupos políticos?
Cero. Bueno, ERC, Bildu e BNG. Podemos, moito blabla, pero nada. Despois, o PCE foi quen me defendeu no xuízo. Enrique Santiago, Juan Moreno, o PCE e IU.
Chamoume un día un garda civil dicíndome que me ía chamar Monedero. Aínda sigo esperando. A min dicíanme o «cabo podemita». Como que «o cabo podemita»? Se Podemos está á miña dereita, que me estades contando? Non sei a que vén, pero bueno. Eu son do PCE(r), de Podemos, non.
Se el primero en comentar