Entrevistamos ó montañeiro e aventureiro galego Sechu López que viaxou ás terras polares para a circunvalación do lago Torneträsk, facer un tramo do Kungsleden e ascender ó pico máis alto de Suecia, o Kebnekaise
Por Angelo Nero
Fotos Sechu López
En marzo de 2023, unha expedición galega, formada por Verónica Romero, Silvia Casal, e Sechu López, do Club Montañeiros Celtas, viaxaba a Laponia para enfrontar un desafío polar, a de circunvalar os douscentos quilómetros do lago Torneträsk, o sétimo lago máis grande de Suecia, cunha superficie total de 330 qm². A iniciativa formaba parte do “Compromiso pola Terra”, liderado pola alpinista Chus Lago.
A primeira das preguntas que se me presentan é ¿que obxectivos persigue ese “Compromiso pola Terra? E ¿porque sendo un proxecto ideado por Chus Lago, non participou na travesía polo Torneträsk?
O compromiso por dar visibilidade ao problema do cambio climático, no noso caso como montañeiros e expedicionarios a zonas xeadas: a perda de xeo nas zonas polares, nos graciares, o permafrost…
O proxecto leva varios anos en marcha e Chus, con outras mulleres, fixeron varias actividades que consisten en facer travesías sobre xeo horizontal (mar e lagos, conxelados). No 2023 Chus quixo relanzar o proxecto, que estaba en pausa dende a pandemia do covid, pero foi nai neste período e cun fillo que tiña 2 anos, preferiu non participar en expedicións. En calquera momento pode retornar e seguir liderando o seu proxecto sobre o terreo.
Verónica Romero xa tiña experiencia previa en travesías por lagos xeados, tamén da man de Chus Lago, no Inari, na parte finlandesa de Laponia, ¿en que medida esa experiencia axudou a enfrontar os retos que se plantexaron na vosa expedición?
Vero era a única persoa do grupo con experiencia en actividades sobre esta superficie de xeo horizontal, pois tanto para Silvia como para min era a primeira actividade deste tipo. Polo tanto o seu coñecemento do que nos podíamos atopar era moi interesante en varios aspectos, como a loxística da alimentación, pero tamén na resolución de problemas que xa se lle presentaran en expedicións anteriores. Por certo que Vero non só estivo no Inari, tamén cruzou o lago Baikal (Rusia) con Chus.
Un proxecto destas características require unha loxística importante, ¿como foron os preparativos tanto na procura de financiación, como na elección da roupa e do material que tiñades que levar?
A busca de patrocinadores sempre é complicada e normalmente se alonga no tempo e, se se consegue, soe ser a última hora, ás veces incluso só se ten o compromiso, pero os cartos, todos ou parte, non chegan ata iniciada a expedición. Isto condiciona moito a loxística e incluso os preparativos e posta a punto dos deportistas, porque aínda que hai que adestrar e ir mercando material ou conseguilo prestado ou de aluguer, non ter a seguridade de que se vai realizar a expedición inflúe e condiciona moito. O material ideal é unha cousa e o imprescindible é outra. Se houbera cartos dabondo iríamos equipados co mellor, pero o normal é que se hai que axustar a un orzamento reducido, polo que se leva o que se pode, pero sen comprometer a seguridade dos expedicionarios.
Afortunadamente, ademais dos patrocinadores hai colaboradores que aportan ou facilitan material, comida, etc, a prezos de amigo. A loxística do material e alimentación basease no empregado en expedicións anteriores, o que funcionou mellor se copia e o que non foi ben, se cambia.
Dentro desa loxística, para unha travesía en completa autonomía, hai un tema que temos que tratar aparte, o da comida, ¿como se organiza un para calcular as racións diarias, e para levar o menos peso posible?
Contábamos coa colaboración dunha nutricionista, que propoñía un tipos de alimentos así como de suplementos, en que momento do día o deberíamos de tomar e un número de kcal diarias que deberíamos de consumir. Con eses datos se elixe a comida máis interesante nutricionalmente e do mínimo peso posible. A base principal son as comidas liofilizadas, pois sobre o terreo temos neve e xeo que convertemos en auga líquida, coa que rehidratamos eses alimentos que están moi concentrados e son relativamente lixeiros. Así, preparamos paquetes previamente ao inicio da travesía, con racións diarias individualizadas para cada deportista. Na practica non éramos tan estritos e compartíamos algunhas comidas.
Unha das cousas que tivestes que enfrontar foi o clima, con temperaturas baixo cero e un grao de humidade moi elevado, ¿foi o frío o inimigo máis grande co que houbo que lidar durante a circunvalación do lago?
Xa sabíamos que baixas temperaturas e alta humidade ían ser as condicións normais do inverno nun lago lapón. A clave é ir ben preparados para soportar esas condicións. O que non se sabe con antelación é en que condicións vai estar a superficie sobre a que se realiza a actividade, que será sobre xeo, pero sobre ese xeo haberá neve (ou non) e esta pode modificar o noso avance, en función da súa consistencia, profundidade… O vento, as nevaradas e outros factores meteorolóxicos poden ser clave no avance e incluso impedilo. Polo tanto o frío, por si só, non é determinante.
Ti tes unha ampla e recoñecida carreira como alpinista, despois de subir varios oitomiles, como o Gasherbrum II, Annapurna e o Shisha Pangma ¿a travesía arrastrando unha pulka por un lago xeado, é un desafío menor, ou cada desafío deportivo que emprendes ten o seu aquel?
Cada reto ten o seu aquel. Gústame facer actividades de aventura variadas. Esta era unha actividade diferente, a priori é un desafío menor que a ascensión a unha montaña de oitomil metros, pero calquera aventura se pode complicar, polo que sempre hai que ir ben preparado, considerar os riscos e non baixar a garda. Era a miña primeira experiencia neste tipo de actividades e iso sempre é un plus no desafío. Desprazarse con esquís arrastrando unha zorra de carga (pulka), sobre terreo sen desniveis, era totalmente novo para min.
Ademais de ter que enfrontar as temperaturas baixo cero, había outras dificultades que afrontar, tanto polo estado do terreo, como polas ventiscas, ¿había moita diferencia entre os quilómetros que se avanzaban nun día óptimo, a outro no que as condicións eran máis adversas?
Si, a diferencia é grande. Con malas condicións algún día só fixemos 7 km e pola contra, algún que outro día pasamos dos 17 km. Pero todos os días conseguimos avanzar, independentemente das condicións, e iso é moi positivo para o ánimo. A media que fixemos foi de 12,86 km/día.
Despois de completar a circunvalación do lago Torneträsk, en 14 días, as túas compañeiras regresan a Galicia, e ti ficas en Laponia, para facer parte do Kungsleden, o Camiño do Rei, unha das rutas de montaña máis populares de Escandinavia. ¿Cal era o atractivo que presentaba o Kungsleden para ti? ¿ou foi, máis ben, porque xa que te atopabas no Parque Nacional de Abisko, querías aproveitar a viaxe?
Facer o Kungsleden (Camiño do Rei, en galego) ten o atractivo de ser unha ruta entre fermosas montañas, na zona máis montañosa de Suecia. Ademais é unha ruta de centos de quilómetros o que supón facer unha travesía de varias semanas, cargando con todo o necesario. E si, foi unha actividade complementaria á travesía do lago, xa que estaba alí e tiña tempo, aproveitei para facer esta outra actividade, que tamén era moi interesante.
Tamén ascendiches, nos primeiros días desta nova travesía polar, o Kebnekaise, que aínda que ten pouco máis de dous mil metros, non debe ser doado de subir en inverno, ¿como foi o ascenso do cumio máis alto de Escandinavia? ¿tiveches algún problema en subir en solitario?
Do Kebnekaise (2.099 m) só sabía que era a montaña máis alta de Suecia, polo que era unha ascensión apetecible. Intentar a ascensión supoñía afastarme da ruta principal do Kungsleden e polo tanto dedicarlle uns días. Facelo implicaba polo tanto sacrificar o intento de completar o Kungsleden, así que só intentaría o cumio se a previsión da méteo fora favorable. Unha vez na zona, e cunha boa previsión meteorolóxica para o día que me cadraba ben, fun ata alí. Pedín información das posibles rutas, do estado da neve, das zonas avalanchosas… E fun a polo cumio en solitario, finalmente non seguín completa ningunha das rutas habituais e fun subindo por onde me pareceu mellor (mapa en man), ata chegar a unha parede de rocha pola que discorría un corredor de neve, equipado cunha corda fixa que aseguraba o ascenso, pero eu non levaba arnés nin cabo de ancoraxe nin nada parecido, polo que esa corda só me servía de referencia, pero non para asegurarme. Pasado ese tramo delicado o resto da ascensión foi doado, o regreso polo corredor non o foi tanto, e baixei moi lento, despois se me botou a noite enriba e deste xeito calquera descenso se complica, máis se vas con esquís como era o caso, pero a aventura se enriquece con toda a experiencia.
Aínda que o teu proxecto era facer totalmente en solitario a travesía polo Kungsleden, nas primeiras etapas estiveches acompañado por un montañeiro chileno, que atopaches no inicio, en Abisko, aínda que, polo que sei, aínda tiveches sorte, porque te deu algún consello para non ir coa pulka tan cargada, e te fixo desistir da túa idea inicial de comezar na ruta habitual dos meses cálidos, ¿non foi así?
Gústame moito facer actividades en solitario, pero non teño inconveniente en compartir xornadas, ás veces alguén se apunta a facer algún tramo comigo. Neste caso, por casualidade Raúl, chileno que levaba vivindo en Abisko 6 anos e coñece a ruta, a quen atopei o día antes de comezar, deume información e finalmente me propuxo compartir as primeiras xornadas. Eu non preparara a ruta e non tiña apenas información, me metera a facer a travesía cargado para ser durante un mes autosuficiente, con moita comida. Ademais pensaba facer o Kungsleden clásico, que é a ruta de verán para facer con mochila e que ten fortes desniveis, sen saber que había unha ruta de inverno, con pendentes máis suaves e apta para esquís (e pulka). A ruta de verán non se fai en inverno porque está cargada de neve e é intransitable. Grazas a Raúl, cambiei a loxística, de non ser así pronto tería que ter dado a volta, pois daríame conta de que non era viable. Houbera perdido días, pero acabaría facendo a travesía. Con Raúl compartín a travesía só os primeiros dous días e medio.
Unha das cuestións que queriades plantexar coa expedición é facer unha chamada de atención polo cambio climático. Eu fixen, fai 25 anos, a ruta de Abisko a Nikkaluokta, e daquela xa se falaba do retroceso dos glaciares, e de como afectaba a falta de chuvia -no mes que estivemos en Escandinavia, en agosto, non caeu nin unha gota- ós ecosistemas. ¿A vosa expedición a Laponia tiña, ademais, un compoñente científico?
O cambio climático é unha realidade que xa moi poucos negan, pero si, xa os ecoloxistas o dicían hai décadas, pero dende hai uns anos a comunidade científica o certifica. Aínda así, como sociedade, non estamos facendo practicamente nada para evitalo. É necesario seguir concienciando do problema, e facer ver as súas consecuencias, nós como deportistas en terreos xeados e nevados, somos testemuñas dos graves cambios que acontecen e que son moi preocupantes. Levábamos unha serie de aparellos para medir a temperatura, humidade, velocidade do vento… e uns sensores da Universidade da Coruña (que colaboraba no proxecto), para medir a contaminación lumínica.
No regreso, despois de 50 días en Laponia, onde non tiveches ningún incidente grave que salientar, tiveches un momento de apuro grande, cando deixaches atrás a túa mochila na estación do tren de Abisko, ¿como foi o tema?
Ao final da miña viaxe estaba canso e tras dúas noites de pouco durmir (a primeira un bivaque de só 3 horas a 11º baixo cero, e a segunda unhas poucas horas deitado nunha bancada da estación) e con tensión acumulada para conseguir chegar a tempo de enlazar unha sucesión de medios de transporte. O caso é que collía un tren ás catro da madrugada, un expreso ao que tería que subir a pulka. Somnolento, tiña que arrastrar a pulka sobre un tramo sen neve da estación (sobre neve vai moi ben, pero sen neve…) e deixei a mochila nun banco para facer ben a manobra da pulka; entraba o tren, era noite e había pouca luz, subín coa pesada pulka ao tren, se pecharon as portas de forma automática… nese momento decateime de que a mochila quedou no banco, con todo o de máis valor (nunca me separo da mochila): pasaporte, equipo fotográfico, anteollos, GPS, etc. O tren arrancou… que cagada! pensei. A odisea posterior é longa de contar, pero recuperei a mochila ese mesmo día, unhas 10 horas despois, tras regresar á mesma estación e facer diversas xestións. Por sorte, a mochila a collera boa xente. Continuará… hahaha.
Se el primero en comentar