O goberno español non respondeu á altura das circunstancias. A súa reacción foi lenta, caótica e ineficaz, sen coordinación entre administracións e sen os recursos necesarios para frear unha catástrofe que se espallaba como unha praga.
Por Dani Seixo | 14/11/2024
Foi un trece de novembro de 2002 e o tempo en Fisterra tiña o mal xenio dun duro domingo de resaca. O Prestige, un amasillo de aceiro flotante oxidado, que cargaba máis de 77.000 toneladas de cru nun cascarón decrépito, lanzaba unha chamada de socorro fronte ás costas galegas. A 52 quilómetros do fin do mundo, o vello bicho monocasco tinguía de negro o Atlántico cunha fuga disposta a ferir a Galiza, coma se o mar se rira de nós e do noso soño de navegar por el sen consecuencias.
Durante días, entre debates e inaccións o Prestige vagou á deriva, cada vez máis próximo ao desastre nun espectáculo de absurdos digno dun vodevil. Finalmente, alguén en Madrid decidiu que o mellor era botar ao Prestige máis aló, coma quen varre a porcallada debaixo da alfombra. A marea negra non tardou en responder e o petroleiro comezaría a dar tombos mar adentro sen rumbo nin remedio. O 19 de novembro, a escena final: baixo a ollada de autoridades e expertos que xogaban ao ping-pong coas responsabilidades, o vello barco partiu en dous coma un peixe podre, deixando a súa carga mortal a flotar ao sabor do vento e do azar, mentres o seu lombo afundía ata os 3.850 metros.
Detrás deste colapso estaba o cóctel de irresponsabilidades: un barco monocasco deteriorado, un sistema de transporte transoceánico que privilexiaba o aforro en detrimento da seguridade, e unhas autoridades con escasa previsión para xestionar a emerxencia. Fraga, presidente da Xunta e señor das monterías, declaraba ante os micrófonos que tiña unha «axenda privada» á que non pensaba renunciar. E así seguiu a cousa: Madrid, cos seus traxes e gravatas, tentando controlar a narrativa mentres a realidade lle explota entre as mans. Aquí, as familias costeiras, os pescadores de sempre, preparábanse para perder o traballo, o pan e o seu vínculo milenario co mar, engulidos pola marea negra do absurdo.
O goberno español non respondeu á altura das circunstancias. A súa reacción foi lenta, caótica e ineficaz, sen coordinación entre administracións e sen os recursos necesarios para frear unha catástrofe que se espallaba como unha praga. Lonxe de asumir responsabilidades, a estratexia de Madrid foi tentar disipar o buque ao mar aberto, un movemento que resultaría non só inútil, senón contraproducente. Mentres se sucedían as comparecencias e se minimizaba a gravidade da situación, as primeiras manchas negras xa colonizaban o litoral, levando a destrución ambiental a un territorio onde a pesca e o turismo sustentaban a economía local. Un desastre que as autoridades xestionaron con tal deixadez que parecía case ensaiado: Galiza pasaba a ser o vertedoiro das grandes decisións que se tomaban a centos de quilómetros, coma se aquí só existisen paraísos naturais e xente sen voz.
O impacto no sector pesqueiro foi devastador. Os recursos mariños quedaron envenenados; os mariscos e peixes que dependían do delicado equilibrio das augas galegas quedaron expostos ao cru, deixando sen traballo aos pescadores e á poboación costeira sen o seu medio de subsistencia. Tamén o turismo recibiu un golpe mortal: praias cheas de manchas de petróleo que asfixiaban o mar e espantaban aos visitantes. Este desastre non só afectou a curto prazo, senón que deixou un legado de destrución que tardaría décadas en erradicarse completamente, se é que algún día se recuperará.
A investigación xudicial foi o epílogo esperpéntico: o proceso arrastrouse coma un caracol, e os dedos apuntaron a un só culpable: o capitán, o chivo expiatorio perfecto. Ninguén se atreveu a afondar máis aló, a cuestionar as grandes mans que seguían a operar dende o máis alto, os lobbies que gobernaban este tráfico mortal de cru baixo a promesa do “non pasará nada”. Alguén puxo en claro que neste xogo o medio ambiente é secundario, que a vida aquí non vale tanto como o lucro alén das nosas fronteiras.
E entón, cando xa todo semellaba perdido, cando o mar e as praias levaban semanas tinguidas de negro, algo diferente aconteceu: a xente espertou, organizouse, e de súpeto ninguén quería quedar fóra da foto que rezaba Nunca Máis. Xurdiu un movemento dende abaixo, un murmurio que se foi facendo un brado, que dixo basta, que exixiu responsabilidade e xustiza. E así, mentres se limpaban toneladas de chapapote a man, coa raiba e a dignidade do pobo que non se rende, Galiza mostrou ao mundo a súa forza.
E aquí seguimos, co sabor amargo daquela maré negra, co cheiro do chapapote impregnado na memoria. O Prestige non é unha anécdota: é a evidencia de que, en calquera momento, a costa galega podería volver ser o escenario dunha nova catástrofe. Porque, se algo aprendemos daquela traxedia, é que os intereses de quen decide seguen a ser outros, e que nós, mentres, ficamos en terra, loitando coas consecuencias.
O 13 de novembro de 2002, o petroleiro Prestige realizaba unha chamada de socorro fronte ás costas de Galiza. Finalmente, o 19 de novembro partiríase en dous, ocasionando un dos maiores desastres ecolóxicos da historia de Galiza
Fío pic.twitter.com/NjbKbzgpQp
— Daniel Seixo (@SeixoDani) November 13, 2023
Se el primero en comentar