Perigo á vista: inflación (I)

Por Jose Vieira

Fomos, como habitualmente, facer a compra ao supermercado, verificando que algúns dos produtos da nosa compra tiña cambiado de prezo. E como case sempre acontece, non propiamente baixasen de prezo, antes polo contrario, subiran e en distinguidas proporcións.

A nosa primeira idea, foi a de verificar, nos produtos que compramos, canto subira cada un, pois, era para nós, moi importante, e como tal, calcular as referidas porcentaxes de aumento (veremos á praza deste texto as razoes desta análise). Se trata de saber a porcentaxe de crecementos dos prezos respectivos.

Xeralmente, estamos todos os que facemos as compras ao diario, de certo modo, anestesiados ás flutuacións dos prezos, pois, sempre se producen con algunha periodicidade.

Tamén notamos, o noso día a día, que moitos dos produtores de embalados, utilizaren a técnica de mudanza da embalaxe, para subir os respectivos prezos, e con esta estratexia o cliente se despista.

Así, o que podemos ver, desde a nosa observación cotiá, é que as cousas que necesitamos, van sufrindo sistematicamente aumentos de prezos.

Pode que non suban todos ao mesmo tempo, pode que non sexan todos na mesma proporción, en relación ao seu prezo anterior, mais a pesar diso soben. Na verdade, váianse alterando os prezos, verifícase, que non se manteñen inmóbiles e, estes movementos, son case sempre a alta.

Hai períodos, en que este fenómeno, é máis xeneralizado, mentres noutros practicamente non se moven en ningún sentido.

Isto quere dicir, que en determinados momentos os prezos flutúan, no primeiro caso, e no segundo, se dá unha estabilidade dos mesmos.

Se non se moven, hai tranquilidade no mercado, tamén é habitual, designarse como “o mercado está calmo”.

Cabe neste momento, procurar satisfacer unha pregunta, que está nas nosas cabezas:

Porque soben os prezos?

En primeiro lugar, queremos mostrar de forma sucinta, o resultado de subiren os prezos. O que acontece é que cun euro, antes se compraban X bens e tras as subidas, compramos X menos Y produtos.

Imos mostrar de máis habitual medida de verificación, dos movementos dos prezos, xunto a nós os consumidores.

Chámase IPC, e estas siglas significan, Índice de Prezos ao Consumidor.

Como se calcula en España?

Se calcula dividindo o prezo da cesta de bens de consumo e de servizos, un determinado ano e se compara co mesmo resultado, obtido o ano considerado base. A relación obtida, se multiplica axiña por 100 e o resultado é o IPC do ano.

Esta forma de cálculo, é coñecida entre os matemáticos e estatísticos como método de LASPEYRES en cadea, que de traxe consiste, en multiplicar os prezos novos polas cantidades gastas e despois se divide, nunha mesma operación, no entanto cos datos do ano anterior (vulgarmente entre os datos dun ano que tomamos como base)

O que é a cesta de bens e servizos?

Cesta de bens e servizos ao consumidor: é un conxunto de bens e servizos que en xeral compra o consumidor tipo, en función do seu encaixe dispoñíbel e os seus gastos persoais. É moi típica e pouco varía de analice en analice entre os varios países comunitarios. Esta escolla se forma, para que os consumidores obteñan a máxima utilidade do seu encaixe dispoñíbel.

Cales son os principais elementos que entran na determinación da escolla da cesta do consumidor?

Os elementos constitutivos da referida cesta se gradan en 12 grupos, que abarcan os principais sectores onde se encontran as preferencias dos consumidores.

En seguida se calculan os coeficientes de ponderación, con que deben entrar os referidos grupos na composición da  respectiva cesta.

Conforme podemos ver, no cadro que abaixo presentamos:

Gruposector% de ponderación
1Alimentación e bebidas non alcohólicas23,62%
2Bebidas alcohólicas e tabaco3,2%
3Vestido e calzado6,37%
4Vivenda13,58%
5Ménaxe5,94%
6Saúde3,93%
7Transporte12,45%
8Comunicacións3,73%
9Ocio e cultura6,79%
10Ensino1,66%
11Hoteis, cafés e restaurantes11,64%
12Outros7,10%

Imos mostrar un pequeno estrato dunha táboa de IPC, e súa relación coa inflación reportándose a comparación co ano dez anos antes

IPCInflaciónInflación media
IPC España 20171,96%IPC España 2007
IPC España 2016– 0,20 %IPC España 2006
IPC España 2015– 0,50%IPC España 2005
IPC España 2014– 0,15%IPC España 2004

Así a inflación, se calcula mediante a taxa de variación do índice de prezos no consumidor, en determinado tempo.

Tamén nos aparece, moitas veces doutra maneira, como segue:

De acordo co xa referido enriba, e utilizando, por exemplo, o índice de prezos ao consumidor, de determinado país, o ano de 2007, que foi de 202,416 e, o mesmo mes de 2008, ano seguinte, agora foi de 211,080, de acordo coa explicación inicial, temos un valor para o período en cuestión do 4,28% de inflación.

Este índice, nos permite determinar a magnitude, deste fenómeno, utilizando os elementos enriba descritos, cognominados como IPC e, que se trata, do éxito económico denominado de INFLACIÓN.

Así, podemos e debemos definir, este fenómeno, dado que o noso obxectivo, é esclarecer, o que significa e cales as súas consecuencias, para a poboación en xeral.

E que xa estamos a utilizar sen o conceptualizar anticipadamente. Así, utilizaremos unha das súas conceptualizacións máis habituais, que reza da seguinte maneira:

Inflación, é o aumento xeral e sustentado dos prezos dos bens e servizos, dispoñíbeis no mercado e durante en determinado período de tempo.

Avanzada esta definición, podemos dicir algo máis, de como se pode xerar un proceso económico deste tipo, ou sexa, explicitar o significado do concepto enriba.

Como xa referimos enriba, os prezos dos produtos poden subir, por diversas razóns, que pasaremos a indicar;

– por exemplo, por exceso da oferta de diñeiro, carrexando, como consecuencia, unha inflación de gran magnitude, a que normalmente se pode chegar, por descontrolo desa oferta de diñeiro e que designamos por hiperinflación (estamos nunha corrente económica monetarista)

– pode que, teña para alén dun exceso de oferta monetaria, o aumento de prezos a importe dos respectivos produtos, materias primas, salarios, enerxía, custos de transporte, etc.

– aparece moitas das veces, como un exceso de procura dos produtos, polos usuarios e a falta de oferta dos mesmos (desabastecimentos, por varias razóns até estratéxicas, dos produtores, para subir os prezos a seu belo pracer e aumentar os seus beneficios), o que normalmente se designa procura demasiada en relación a oferta.

Queremos deixar ben expresado, que a subida dos prezos, trae de forma invariábel, unha perda de satisfacción das necesidades do cidadán que vive de ingresos fixos, pois cada euro que utiliza, na compra de bens e servizos, cada vez que o fai, adquire menos cantidade daqueles.

Este é o drama, para os traballadores de salarios fixos. Está nitidamente a aparecer, cada vez con máis forza, no horizonte próximo actual.

Esta infeliz realidade, ten que ser dada a coñecer a todos nós, por forma a que se alerten e se tomen as medidas convenientes.

Pois, temos presente unha realidade en que cada vez as desigualdades son máis gritantes e profundas e, até criminais, que deben ser denunciadas e anunciadas á poboación en xeral, para que esta se poda precaver e tomar as medidas necesarias para trabar o avance de condicións de máis miseria.

Os posuidores das grandes fortunas, están todos contentos, pois, van poder aumentar desmedidamente as súas fortunas, a custa do aumento, sen dó nin piedade de máis miseria humana.

Por outro lado, todos aqueles que poden aumentar os seus ingresos na mesma proporción da inflación, non perden nin gañan e, como sempre acontece, os que viven de vender os seus produtos e que subiron os seus prezos, para alén da inflación, obteñen máis beneficios, son os que se benefician da inflación. Esta é a versión doce do que enriba referimos.

Normalmente, neste momento, acostuma xurdir unha pregunta, a que daremos a nosa resposta e, que se pode expresar da seguinte maneira:

É a inflación un efecto económico siempre nocivo?

Somos da mesma opinión da case totalidade das correntes actuais económicas, que consideran desexábel a existencia dun correcto grao de inflación, a que chamaremos crepitante.

O que queremos indicar por crepitante, é algo que está aí, con valores non superiores aos 2/3%, que permite dunha forma xa verificada, reducir as consecuencias das recesións, ao permitir que o mercado laboral, se vaia adaptando, sinónimo de axustando, máis rapidamente ás crises, mais por outro lado, no encala no que se chama a “trampa da liquidez”.

Cabe aos bancos emisores de moeda, o control dos fluxos monetarios, ou sexa, aos gobernos, a través dos seus bancos centrais. No caso da Unión Europea este traballo, forma parte das atribucións do Banco Central Europeo.

Pode haber varios grados de inflación, como a acumulada, que se pode expresar polos prezos da cesta aumentan e por outro lado tamén os seus custos de produción. Inflación imprevista, que será aquela, en que non son moi visíbeis as súas evidencias. Inflación anticipada, que se trata da aparición de inflación nos mercados de capitais (esta e cando os investidores anticipan as ganas de pagar máis, do que o custo que está en curso, nese momento no mercado). E aínda a chamada inflación galopante, que se caracteriza por un aumento de salarios e de gasto, que á súa vez estimulan máis e máis, a subida dos prezos.

Cabe agora a clasificación dos varios tipos de inflación e respectivas orixes.

– Inflación por política monetaria, cando o banco emisor emite, mais diñeiro do que realmente é procurado, o que ten como resultado a perda de valor real dese diñeiro (co mesmo diñeiro, agora se conseguen menos produtos).

– Inflación por consumo, esta situación se debe a lei da oferta e da procura, pois se procura máis, do que se produce e non existe capacidade excedentária de produción acumulada, entón os prezos aumentan.

– Inflación por custos, é cando os medios de produción (materias primas), soben de prezo ou se tornan escasas, os prezos dos produtos aumentan, polo aumento dos custos de produción.

– Inflación autoconstruída, é cando esta resulta dunha anticipación dos produtores, que  prevén unha forte subida dos prezos no horizonte comercial e se van axustando a esa situación, aumentando os seus prezos, no presente para salvar o futuro.

– Inflación creada pola expectativa dunha inflación no horizonte, por exemplo, cando por un novo acordo de salarios e condicións de traballo, as entidades patronais, reaccionan aumentando os prezos, para se defenderen dun posíbel aumento de custos.

Postas estas varias orixes de inflación, imos dar unha sucinta clasificación canto a súa magnitude:

– Inflación crepitante, que como xa afirmamos é a necesaria para manter o equilibrio económico sen recesións.

– Inflación moderada é a que podemos ver cando a subida dos prezos é moderada e á praza do tempo.

– Inflación galopante, cando as subidas dos prezos asumen valores de vértigo. Podemos falar de subidas de máis de 20%, en diante (normalmente son as que chamamos crecemento de dous díxitos). Existen situacións en que a espiral inflacionista atinxiu máis do 300%.

Como se pode concluír, a partir dos varios tipos de inflación, nin todo son perdidas, nin todo son ganancias.

A historia económica nos transmite os exemplos do pasado, en que os efectos da inflación foron devastadores, como os anos seguintes ao tras Primeira Guerra Mundial, aconteceu na Alemaña.

Período en que o aumento de suicidios de particulares, se aplicou de forma descontrolada, pois, as persoas non tiñan posibilidades de sobrevivir, nas condicións entón existentes. A inflación chegou a ser do 1000% ao día.  Se chegou a vender as estelas dos cemiterios para poder comer. As quebras sucesivas de empresas, fame, desemprego a incerteza do día seguinte, transformou nun auténtico desastre vivir, nestas condicións. Esta situación abriu as portas de par en par, a entrada do réxime nazi, na Alemaña.

Hoxe, o pobo alemán, ten presente a través dos datos da súa historia, a certeza de que esa desregulación fixo que os seus maiores, sufrisen o que non era humano e, como tal, non soportan as ameazas da inflación, pois, xamais se esquecen desa memoria.

De aí a súa idea de seren cautos e fiedes a orzamentos equilibrados, a non gastar nada máis do que aquilo que reciben, leva a que vexan as liberalidades do sur da Europa, con aversión, considerando os préstamos hipotecarios para o consumo, como unha práctica non aceptábel. É o resultado da experiencia ancestral traumática e a formación relixiosa cristiá xubilada.

Desde aí vén a súa intransixencia contra o dilapidar recursos, así como, toda a falta de rigor nos orzamentos e, pseudo desregulación orzamentario dos países do sur da Europa.  De aí a dificultade de se conseguir os avais comunitarios para os préstamos, o que finalmente se obtiveron, debendo esta autorización á calamidade pandémica.

Nos períodos de inflacións galopantes, só encontramos a miseria e o empobrecimento xeral das poboacións.  Como no caso enriba descrito. No entanto, hai sempre quen gañe a largo prazo nestas condicións, autenticamente deshumanas, que son os de sempre os especuladores e como non, “Os Amos do Mundo”.

Se el primero en comentar

Dejar un Comentario

Tu dirección de correo no será publicada.




 

Este sitio usa Akismet para reducir el spam. Aprende cómo se procesan los datos de tus comentarios.