Homenaxe a Martín Ferreiro, concelleiro na corporación coruñesa morto nun campo nazi

ESTE ACTO DE LEMBRANZA VIRÁ ACOMPAÑADO DUN ROTEIRO POLA ARQUITECTURA EMBLEMÁTICA IMPULSADA NA ÉPOCA NA QUE MARTÍN FERREIRO EXERCEU DE CONCELLEIRO E POLA PRESENTACIÓN DUN LIBRO SOBRE A SÚA VIDA.

“Muy Sr. mío: La presente tiene el objeto de poner en su conocimiento que tengo en mi poder su atenta carta fecha de 8 de Enero, en la cual me pide una carta para poder enseñar a los hijos y señora de Martín, de como fue la muerte de su cuñado. Este murió en el Campo de Concentración de Mauthausen situado en Austria a unos treinta kilómetros de una de las más grandes ciudades de este País, en compañía de otros dos coruñeses Arturo García, y otro Andrés  Adriano conocido con el sobrenombre de Chacón.

            Martín pasó mucho tiempo conmigo; siempre estuvimos juntos hasta el final. Yo le quería casi como si fuera mi padre; nada pude hacer para evitar el desenlace que para mi fue muy doloroso, y sólo pido que su mujer y sus hijos tengan resignación y calma, convencidos de que su marido no hizo daño nunca a nadie, todo lo contrario:  qué bueno era!; no tenía nunca una mala palabra. Murió como los hombres: por una idea”.

 

            Estas estarrecedoras liñas dirixidas por Adolfo Bregua, supervivente do campo de exterminio de Mauthausen, a un cuñado de Martín Ferreiro Álvarez, poñían en evidencia á súa familia o seu tráxico final, transcorridos case cinco anos dende a súa morte. Cinco anos sen saber nada del, sen que as autoridades responsables deran conta do seu destino, presentindo mais non sabendo. Ignorando que fora daquel home, marido e pai, que lles escribía agarimosas cartas dende Francia tras a finalización da Guerra Civil. Agora, tristemente, xa había certeza: morrera no campo de concentración nazi de Mauthausen. Tiveron que pasar aínda varios anos para que esa rota e indefensa familia puidese ir reconstruíndo os derradeiros anos da súa traxectoria vital. Mais quen era Martín?

Nacera no ano 1892, no lugar de Outeiro no Val de Quireza (Cerdedo, Pontevedra). Era fillo dun afamado canteir e sendo moi novo transladouse á cidade da Coruña onde se vencellou ao ramo da construción. Ao tempo que se ía asentando no eido laboral, íao facendo tamén no familiar pois contraeu matrimonio coa coruñesa Palmira Ramil Medín, coa que tivo cinco fillos. Paseniñamente, levado das súas inquedanzas sociais, foi integrándose na vida da cidade, participando nas directivas de varios clubes deportivos, sendo socio do Centro de Estudios Sociales Germinal, do Casino Republicano e figurando como secretario da Liga de Derechos del Hombre.

            O ano 31 marcou decisivamente a súa vida pois nel principiou a súa andaina política, ao ser elixido concelleiro, dentro do grupo do Partido Republicano Radical-Socialista, nas eleccións celebradas o 12 de abril que deron paso á proclamación da 2ª República. Desenvolveu diferentes cargos nas corporacións republicanas e pasou a cobrar máis relevancia a partir das eleccións de febreiro do 36, tras ser nomeado delegado do Concello nas obras do Parque de Joaquín Costa (Santa Margarida) e 7º Tenente de Alcalde, baixo a alcaldía de Alfredo Suárez Ferrín. Naquela altura, militaba no partido Unión Republicana, creado no ano 34 e para o que resultara elixido para formar parte do seu comité provincial.

Tras tentar opoñerse activamente ao golpe de Estado de xullo de 1936, fuxiu da Coruña, procurando agocho en Quireza, a súa terra natal, tras abrírselle unha Causa por parte das autoridades golpistas, nas que se lle acusaba de rebelión e traición. Pasou logo clandestinamente a Portugal, de onde marchou a Francia. Levado pola firmeza das súas conviccións decidiu retornar á zona republicanadesenvolvendo diferentes tarefas en Valencia e Cataluña.

            Após a caída de Cataluña pasou, como moitos milleiros de republicanos españois a Franciasendo internado no campo de acollida de Saint Cipryen. A remates do ano 39 integrouse nas Compañías de Traballadores Estranxeiros (CTE)que participaban na defensa francesa tras o comezo da 2ª Guerra Mundial, reforzando a coñecida liña Maginot.  Durante a súa estadía alí comunicouse coa súa muller e os seus fillos repetidas veces, baixo un seudónimo feminino, dando conta da súa preocupación por eles.

            Tras o avance das tropas alemanas foi capturado pola Wehrmacht, posiblemente en xullo de 1940, sendo enviado ao campo de prisioneiros ou Stalag V-D perto de Estrasburgo. Logo do non recoñecemento, por parte do goberno de Franco, da nacionalidade española dos detidos, comezaron estes exiliados a seren deportados ao campo de concentración de Mauthausen, onde foi parar Martín en decembro do ano 40. Apenas un mes despois, foi levado ao subcampo de Gusen onde, como consecuencia das extremas condicións de vida e dos traballos forzados aos que eran sometidos, faleceu en novembro dese mesmo ano 41.

            Truncábase así a vida dun home que o que fixera fora defender con afouteza os seus ideais, opoñéndose á barbarie e pretendendo lograr unha sociedade máis xusta e igualitaria, antepoñéndoos sempre ao seu benestar persoal.

ACTOS DE HOMENAJE A MARTÍN FERREIRO

MARTES 23 DE NOVIEMBRE DE 2021

 

  1. Acto de Homenaje en el Ayuntamiento de A Coruña

Lugar: Salón de plenos del Ayuntamiento de A Coruña

Hora: 11 horas

Intervienen:

Juan M. Díaz Villoslada (Concelleiro de Urbanismo, Vivienda, Infraestructuras y Movilidad)  y  Jesús J. Celemín Santos (Concelleiro de Educación, Memoria Histórica, Industria y Empleo) como representantes del gobierno municipal

Carmen G-Rodeja, representante de la ARMH (Asociación para la Recuperación de la Memoria Histórica)

Xulio Valcárcel, poeta

José Manuel  López Tuñas , investigador

Xosé Lois Martínez, arquitecto

Ángel Vázquez Bregua, sobrino de deportado, compañero de Martín Ferreiro

José Luís Alamán, nieto de Martín Ferreiro

Presenta el acto la periodista María Valcárcel

La interpretación musical correrá a cargo de Na Quinta

Durante este acto se recordará su tiempo como concejal en los años de la  República , su  aportación y su periplo vital hasta  su deportación y muerte en el campo de exterminio.

  1. Ruta sobre el urbanismo en los años de la República

Lugar. Diversos lugares de la ciudad y del ensanche

Hora: Salida de María Pita a las 17 horas

Esta ruta estará guiada por el profesor de la  ETSA y arquitecto Xosé Lois Martínez y un equipo de arquitectos. Mostrarán los edificios más significativos del período republicano,  en el que Martín Ferreiro fue concejal. Entre ellos,  parte de la  plaza de María Pita, el mercado de San Agustín, el proyecto del Cantón grande, el  kiosko  Atalaya y diversos edificios del ensanche de la ciudad.

  1. Presentación de la biografía sobre Martín Ferreiro y de los cambios en el urbanismo durante su mandato

Lugar: Casa Museo Casares Quiroga

Hora:  19 horas

Participan:

Carmen G-Rodeja, ARMH

Xosé Luis Martinez, arquitecto y profesor na ETSA

Antonio Díaz Otero, profesor de Historia

José Luís Alamán, nieto de Martín Ferreiro

Entrega de libros al finalizar el acto.

Libro editado por la ARMH y cofinanciado por la Diputación de A Coruña .

 

Desde hace varios años la ARMH trabaja en la investigación y dignificación de los gallegos  deportados en campos de exterminio. Durante muchos años fueron olvidados. No así en toda Europa donde los  deportados son considerados como héroes y homenajeados cada año en sus villas  natales. En Galicia celebramos en el año 2018 un homenaje en el  Parlamente  de Galicia con la participación de todos los grupos políticos, y estamos realizando en todo el país  númerosos actos y reconocimientos.. 

Martín Ferreiro fue concejal en la corporación coruñesa. Queremos  recordarlo, precisamente en el  lugar más simbólico de la ciudad: el  Ayuntamiento de A Coruña.

 

EL HOMENAJEADO

MARTÍN FERREIRO ÁLVAREZ, CONCEJAL REPUBLICANO

 

Nació el 13 de Septiembre de 1892, en el lugar de Outeiro en el Valle de Quireza (Cerdedo, Pontevedra). Hijo de cantero, se trasladó siendo muy joven a la ciudad de A Coruña donde se vinculó al ramo de la construcción. Participó en la vida de la ciudad, figurando como socio del Casino Republicano desde el año 31 y siendo secretario de la Liga de  Derechos del  Hombre en la capital herculina en el año 36. Se casó con Palmira Ramil y tuvieron cinco hijos. En el año 31 inició su andadura política, siendo elegido concejal, dentro del grupo del Partido Republicano Radical-Socialista, en las elecciones celebradas el 12 de abril que dieron paso a la proclamación de la 2ª República. Desarrolló diferentes cargos, cobrando más relevancia a partir de las elecciones de febrero del 36, fue delegado del Ayuntamiento en las obras del Parque de Joaquín Costa (Santa Margarita) y 7º Teniente de Alcalde bajo la alcaldía de Alfredo Suárez Ferrín. Previamente, en el año 34, participó en la creación de Unión Republicana, en el que fue elegido para su comité provincial.

Tras intentar oponerse activamente al golpe de estado de julio de 1936, huyó de A Coruña, procurando escondite en Quireza, su tierra natal. Luego pasó clandestinamente a Portugal, de donde marchó a Francia. Llevado por la firmeza de sus convicciones pasó a la zona republicana, desarrollando diferentes tareas en Valencia y Cataluña, de las que da cuenta Mª Teresa  Alvajar pues se alojaba en la casa de sus padres, César  Alvajar y Amparo López Jean.

Después de la caída de Cataluña pasó a Francia, y no sabemos con certeza donde recaló. A finales del año 39 se integró en las Compañías de Trabajadores Extranjeros (CTE), que participaban en la defensa francesa tras lo comienzo de la 2ª Guerra Mundial. Entre otros trabajos tuvieron encomendado el reforzamiento de la línea  Maginot.  Durante su estadía en Francia se comunicó con su mujer y sus hijos dando cuenta de su preocupación por ellos, mas tras el avance de las tropas  alemanas fue capturado por la  Wehrmacht, posiblemente en julio de 1940, y enviado al campo de prisioneros o  Stalag V-D  cerca de Estrasburgo. Después del no reconocimiento, por parte del gobierno de Franco, de la nacionalidad española de los detenidos, comenzaron estos exiliados a ser  deportados al campo de concentración de  Mauthausen, donde fue a parar Martín en diciembre del año 40. Apenas un mes después, fue llevado al  subcampo de  Gusen donde, a consecuencia de las extremas condiciones de vida y a los trabajos forzados a los que eran sometidos, falleció en noviembre de ese mismo año 41.

Víctima de la intransigencia fascista y de la barbarie nazi, ejemplifica el trágico destino de muchos republicanos españoles que pretendieron defender la libertad y el progreso.

Se el primero en comentar

Dejar un Comentario

Tu dirección de correo no será publicada.




 

Este sitio usa Akismet para reducir el spam. Aprende cómo se procesan los datos de tus comentarios.