Por Angelo Nero
En 2018 tamén comezas un proxecto paralelo, xunto coa pianista Katerina Linke e a chelista Susanna Blanco, ó que chamades Son Trío, revisando a obra de Rosalía de Castro, que foi finalista para o Premio Martín Códax na la categoría Clásica/Contemporánea, e aínda que non foi para vos o premio, esa noite non foi de balde pois ti fuches premiada na categoría de Canción de Autor. Eu sempre lembrarei ese concerto íntimo na Casa Museo de Rosalía, poucos días antes de que se declarase o estado de alarma. ¿Cómo foi a elección da nai das nosas letras para o debut deste proxecto? e ¿como vos afectou que, cando comezaban a espallarse as vosas cancións, e lla tiñades varios concertos na axenda, se parase toda a música en directo?
Esta pregunta, e a elección de Rosalía, tes que ir a preguntarlla a Katerina, porque ela, realmente, é a creadora de Son Trío, e a que nos xuntou a Su e a min.
A próxima entrevista a Son Trío…
A próxima entrevista a Katerina, hai que desvelar este enigma, ¿pero, porqué?, Si que é certo, ela o conta no disco –ela é de Rusia, e chegou a Galiza- e imaxino que como calquera persoa inmigrante chegar a outra cultura, a outras costumes, é complicado, e xa ler noutro idioma, e comunicarte en outro idioma. Pero ten vantaxes tamén, porque desconectas cando non queres escoitar, eu o fago moito, noutros lugares, pero si que é duro. E sei que colleu “Follas Novas”, chegou, non sei moi ben como, a Rosalía, e moitas das cousas de Rosalía, que foron escritas fai século e medio, si que lle chegaron moito, e a partir de iso comezou a compor, motivada por ela, por estas letras. Pero ten que te contestar ela, eu non te podo contestar por Katia, pero si, por aí van as cousas, déixao en puntos suspensivos.
E o da pandemia, ¿Cómo afectou ó proxecto?
Pois como a todos, é complicado, pero falo individualmente, eu tiven a sorte de que non me tocase de perto, non tiven a ninguén afectado de perto, e vale, tocounos, si, pero non , hai xente que sufriu moitísimo máis, eu en casa non podo queixarme, porque non me tocou. Perdemos concertos pero, ¿que é iso, dentro dunha crise humanitaria como foi isto?, ¿Parou o disco? Si, non tamén é moi importante… Fixemos algún concerto, agora se pensa mellor en como facer as cousas, as veces programase dunha maneira moi á lixeira, ó mellor isto nos da a oportunidade de programar doutro xeito, de pensar mellor as cousas, os aforos máis pequenos, contar cos espazos da cidade. Non sei, como a partir disto houbo que pensar concertos máis íntimos e máis pequenos, pois ó mellor comezamos a pensar en outros espazos nas cidades, que son máis interesantes, desa maneira tamén se incorporou a cidade á cultura, e a cultura á cidade.
Eu quero pensar as cousas boas. A mi tamén eses macro concertos e macro mundo, tampouco me interesa, é o mellor esta pandemia fixo pensar en cousas máis pequenas, no local, te pos a pensar no importante que é ter unha tendiña ó lado da casa, que poidas ter alí as túas cousas e non coller o coche. Que importante é ter o veciño ó lado, que te axudou cando non podías saír, porque tiñas que estar en cuarentena, o a veciña que estivo mal, e preocupácheste por ela, porque tiñas tempo, porque todos os días vas o traballo, pero ese mes non puidemos, e estivemos máis pendentes de nós, quero pensalo por aí, dentro da traxedia que foi.
Coincidimos contigo e coa túa música en moitos actos reivindicativos, contra a barbaridade do túnel da Porta do Sol, na defensa da Horta do Berbés, en solidariedade con Rojava, no día da muller traballadora, ou en actos da nosa Memoria Histórica. ¿Consideras que a música debe ser un instrumento de transformación social ou, cando menos, de transmisión das causas xustas?
Eo. ¿Considero que debe ser? Non, considero que é. Para min, vida personal e vida profesional é o mesmo, eu non son das que no escenario fan unha cousa e fora outra, e vou no que son cando estou alí arriba, e como creo nesas causas e loito por elas, como calquera profesional, como calquera persoa. Ó mellor eu son máis visible porque estou nun escenario, pero a persoa que recolle firmas ou a persoa que fai de comer é igual de importante, ó mellor a min véseme máis, pero a persoa que vai a unha manifestación é igual de importante. Eu estou neses fregados, porque eu creo niso, como todos os que están aí, e se podo aportar, aporto coa miña música.
E ademais habendo tantos motivos…
E un sen fin. Cada semana hai un motivo. Eu xa non abro o periódico, porque senón vexo motivos por todas partes, pero chéganme igual. E máis que houbese.
Acabas de abrir o teu patio de luces para nos agasallar cun novo repertorio, que puidemos escoitar recentemente na Sala Son de Cangas, un feixe de cancións luminosas e fráxiles, coma vagalumes, nas que hai mesturada rabia, melancolía e tenrura, ¿Cóntanos deste patio de luces, de como xurdiu esta idea, e se nel están os sentimentos que fuches acumulando neste longo camiño entre dúas primaveras?
Eu levo moito tempo pensando nos patios de luces, nos espazos escondidos das cidades, desto que non vemos, pero que, despois, en superficie e moitísimo, porque son lugares íntimos, onde pasamos un montón de tempo, e non están reflexados, non forman parte de nada, como o baño. Que é importantísimo. Fundamental, pero ninguén lle fai caso. Pero os patios de luces, sempre me fascinaron. Falo dos patios de luces, pero tamén dos patios de mazá, destes patios comunais que dan a unha superficie grande. Eu falo dos patios de luces, pero no Calvario, na casa dos meus pais, daba a un patio de mazá. E despois o que se crea, porque os de abaixo non teñen a luz que teñen na terraza, e cáelle todo, cáelle o bo e cáelle o malo, a min fascíname iso, cáenlle unhas pinzas, pero ó mellor tamén lle caen unhas moedas, eu que sei. E despois o do ático, que paga máis, paga por a luz, que a min iso me parece a hostia. O do primeiro non pode pagar por ela, e ten que quedar na escuridade, o de arriba ten a luz… A luz no gótico tamén se relaciona coa divinidade, por iso esas catedrais, tan altas, porque estaban buscando a luz. E a min esa identificación da divinidade coa luz era algo que me fascinaba, e un eufemismo terrible: ti non lle queres dar luz a ninguén, ti queres quitarlla.
En fin, ves a eses veciños todos os días e case non os coñeces, sen embargo, convives con eles, moitísimo tempo, e todo iso que se crea aí. É un espazo moi cinematográfico, so o ves cando pasa diante da ventá, e non sabes o que está pasando dentro, coñecelos pero non oes coñeces, todo iso a min fascíname. E despois, coa pandemia eses espazos foron moi importantes, e dámonos conta do importante que é a comunidade, esa xente está aí, contigo, tódolos días, e claro, cando non estás traballando, notase máis, e son eses espazos que nos acolleron, durante a pandemia.
Todo isto queda recollido nesta cancións, que non sei se quedará recollido nun disco. Eu penso antes no deseño da portada, que en como organizar o disco, non teño iso en mente, iso é máis para un produtor. E sei tocar en directo, non sei facer nada máis, e aínda queda moito traballo. Xa non quero pensar en iso, e… ¿Que te estaba dicindo?
Estabas falando do patio de luces, estabas cantando nel, ou saías cantando del…
Te imaxinas, estar no patio de luces, e estar escoitando a veciña do cuarto. Pois esa pode ser Rosa, unha das personaxes deste disco. Todo o disco é arredor dun patio, e entón hai personaxes que entran e saen, a algúns coñecémoslle o nome, a outros non, porque non os coñecemos, pero sabemos quen son. E hai unha rapaza que lle canta unha nana a súa filla, hai outra rapaza que un día escapa, non se sabe moi ben porque, a da panadería a coñece, pero non a coñece e a xulga, todo é arredor dista comunidade.
Gústame que todo esta unido, e as personaxes entran e saen. Despois hai unha señora que fai postres, pero ó mesmo tempo que está facendo postres porque ven a súa filla a comer, rebenta con todo, ¿porque non? hai xente que está ó límite, nai que están ó límite e seguen facendo un doce caseiro, porque non saben demostrar o seu amor máis que facendo de comer.
Despois tamén hai unha canción dedicada á Horta do Berbés. Porque, ¿sabes que? A Horta do Berbés vai volver florecer, podemos construír moita merda arredor, pero a natureza vaise cobrar todo o que lle fagamos. A Horta estivo aí oito séculos, e vai voltar, e será bonito. A Horta do Berbés forma parte tamén dese patio de luces.
Se el primero en comentar