Por Angelo Nero
Quería comezar falando de Merlo, dese lugar onde habita a néboa, onde as fiestras teñen ollos e as paredes agochan terribles segredos, e que podemos identificar cunha parroquia do rural vigués. Din que a nosa verdadeira patria é a infancia, máis esta tamén pode ser un lugar terrible. ¿Que hai do Beade da túa infancia en Merlo, ou so utilizaches o escenario físico para crealo, non así o emocional?
Sendo honesta debo recoñecer que, alén da ficción, o escenario da novela é un híbrido. Utilicei Beade coma escenario porque é un espazo que coñezo moi ben. Mais o emocional, esa parte escura da infancia que debuxas na pregunta, tamén está presente en Infamia.
Ti que adoitas imaxinar universos fantásticos nos que os rapaces viven fermosas aventuras, adéntaste con Infamia nunha zona de tebras, na dos abusos na infancia e na adolescencia que, lamentablemente, seguen existindo na nosa sociedade. ¿Como foi ese camiño, tan oposto ó que adoitas facer, por ese territorio de feridas abertas, e que te motivou a entrar nel?
Hai pouco estiven reflexionando arredor da presenza da morte na miña obra, en toda ela, desde os meus libros de literatura infantil e xuvenil ata libros coma Infamia ou Un animal chamado néboa. Non sabería explicar a que responde esa constante, mais é unha realidade que, malia que os meus libros infantís están cheos de humor, case todos teñen un matiz escuro. En A balada dos unicornios aparece un personaxe tan complexo coma Jack o Destripador, Escarlatina é unha nena que morreu no século XIX e A señorita Bubble ten que fuxir da súa vila porque uns desalmados deciden plantarlle lume á súa casa. No fondo sempre escribo sobre feridas abertas. Creo que levo facendo exactamente iso toda a miña vida.
A novela ten moito de thriller psicolóxico –e doado imaxinar unha desas series policíacas que agora están tan de moda, que nos obriga a avanzar polas súas súas páxinas co corazón encollido, máis tamén agocha unha certa crítica social cara os que, dun xeito ou de outro, son culpables destes terribles crimes, non so os autores materiais, senón os que calan, os que ollan cara outro lado. ¿Fáltalle a esta sociedade a valentía de Emma Cruz para mergullarse neste problema e atallalo?
No día a día non é fácil implicarse. Semella máis sinxelo mirar cara a outro lado cando nos atopamos cunha situación de abuso. Sen chegar a feitos tan extremos coma os que eu narro na novela, todas as persoas vivimos situacións incómodas, presenciamos comentarios desafortunados, bromas molestas… Ou máis aínda: coñecemos casos de persoas que sofren episodios de acoso no traballo, na familia, no grupo de amigos… Creo que é importante posicionarse. Apoiar á vítima é posicionarse. Mirar cara a outro lado implica obviar un feito grave, contribuír a silencialo. Interesábame falar de todo isto.
Construíches un feixe de personaxes con moitos matices, pescudando nos segredos e nos traumas, na psicoloxía das vítimas e dos agresores que, a miúdo, tamén foron vítimas, ¿como foi ese baile de fantasmas cos teus personaxes, que semellan estar sempre ó bordo do abismo?
Creo que todas as persoas estamos feitas de luces e sombras. Hai tantos matices, temos tantas arestas, que considero que para que un personaxe sexa de verdade, ten que representar todas as caras posibles do prisma. Intentei dixerir os traumas dos personaxes e explorar o rol desas persoas que, despois de ser vítimas, acaban por ser converter en verdugos. Non foi un libro fácil de escribir. Sufrín, claro. É inevitable.
A protagonista da túa novela é unha profesora de Dereito Penal, e isto a túa antiga profesión, xa que exerciches de avogada, aínda que agora te dediques a escritura a tempo completo, ¿Canto hai de Ledicia Costas en Emma Cruz? ¿Quizais un desexo de xustiza moi crítico co sistema que temos hoxe e que moitas veces deixa desamparadas ás mulleres ante a violencia patriarcal?
É certo que algunha das reflexións de Emma sobre a xustiza son cousas que eu penso. Mais tamén hai comentarios de Lucas que eu asinaría, por exemplo. O que temos Emma Cruz e eu en común é a formación xurídica e a nosa concepción da xustiza.
Tamén neste libro hai un montón de referencias culturais, deses lugares comúns de toda unha xeración, dende a música de Joy División ou The Smiths –sei que hai unha playlist de Infamia por aí- ata o cine de David Lynch, ¿foron estas referencias homenaxes intencionadas ou simplemente marcos para situar no tempo a historia?
A presenza dos meus referentes sempre é intencionada. En moitos dos libros que escribo hai referencias claras á musica, á literatura e ao cine que eu consumo con devoción. É bonito compartir esa parte do meu propio mundo a través das novelas.
Aínda no 2021 hai moita adolescentes atrapadas en relacións tóxicas, nese concepto de que o “amor ten que doer”, e seguen sendo vítimas de abusos e maltratos polas súas primeiras parellas ¿quere ser Infamia unha chamada de atención tamén sobre este tema para as lectoras máis novas que se acheguen a súa lectura?
Non é algo que eu tivese en mente, pero é que non adoito planificar ata ese punto as novelas. É certo que despois, cando está o libro rematado, penso: oxalá axude a algunha lectora. Mais en ningún caso é un plan premeditado. Escribo dun xeito visceral, sen pensar demasiado no que pode pasar. Non sei se é un defecto ou unha virtude, mais non coñezo outro xeito de facer as cousas.
Se el primero en comentar